Abstract:

Kelebek etkisi, ilk bakışta birbiriyle bağlantılı görünmeyen küçük olayların zincirleme bir etkiyle büyüyüp öngörülemeyen, kaotik sonuçlar doğurmasıdır. Benzer bir durumu, olay örgüsüne dayanan edebi metinlerde görmek mümkündür. Bu tarz kurmaca metinlerde olay akışı esnasında, birbirine bağlanan olay örgüleri, küçük olayların da eklemlenmesiyle, kartopu misali büyüyerek bir çığ etkisi yaratırlar. Kelebeğin kanat çırpması gibi küçük bir olayla başlayıp daha sonra zincirleme bir etkiyle büyüyerek kaosla neticelenen edebi metinlerdeki bu etkiye kelebek etkisi denilebilir. Reşat Nuri Güntekin’in Yaprak Dökümü romanı için kelebek etkisini başlatan olay, Ali Rıza Bey’in Leman’ın annesiyle konuşmasıdır. Bununla başlayan olaylar, birbirini tetiklemek suretiyle Ali Rıza Bey’in işinden olması, ardından evlatlarını yaprak dökümü misali tek tek kaybetmesiyle, tüm ailenin dağılmasına kadar gider. Çalışmada, romandaki olaylar, yukarıdaki bakış açısıyla mercek altına alınacak, bahsedilen etki izaha çalışılacaktır.

Keywords: