Abstract:

Ruslar, 19. Yüzyılın başlarından itibaren tarihi emellerini gerçekleştirmek maksadıyla Kürt aşiretleri ile ilişkiler kurmaya başladı. Bu konuda kendi amaçlarına hizmet edebilecek ve Osmanlı Devletine muhalif olan aşiretler tercih edildi. Osmanlı- İran sınırında bağımsız hareket eden aşiretler, Rusların etki bölgesine çok yakındı. Başlangıçta Tebriz, Hoy, Salmas, Rumiye ve Kotur bölgelerinde yaşayan Kürt aşiretleri arasında milliyetçilik propagandası yapıldı. Söz konusu vilayetlerdeki Konsolosları aracılığıyla Kürtlere bağımsızlık vadinde bulunan Ruslar, daha sonra dönemin ünlü muhalifi Abdürrezzak Bedirhan kendi amaçları ile kullanmaya başladı. Hoy’da Rus kontrolünde okul açıp dernek kuran Abdürrezzak, bölgedeki aşiretleri Ruslara meylettirme çalıştı. Bitlis ve Van çevresindeki akrabaları ile de ilişki kurarak Bitlis isyanını tertipledi. Tam anlamıyla bir Rus komplosu olan Bitlis isyanı bastırılınca, Ruslar istediğini elde edemedi. Fakat bununla yetinmeyen Ruslar, Birinci Dünya Savaşı öncesinde Osmanlı ordusunun gücünü zayıflatmak peşindeydi. Savaş başladıktan sonra Doğu Anadolu’yu işgale başlayan Ruslar, aşiretlerden beklediği desteği göremedi. 1915’te Van’ a kadar ilerleyerek, burayı işgal etti. Bitlis’e doğru ilerleyişe geçti fakat toparlanan Osmanlı kuvvetleri Rusları yenerek Van’ geri aldı. Ruslar bir süre sonra, kendisine yüklediği misyonu yerine getiremeyerek aşiretleri Türklere karşı isyan ettiremeyen Abdürrezzak ile yollarını ayırdı. Böylelikle Rusların amacının Kürtlerin bağımsızlığı değil, Doğu Anadolu’yu işgal ederek tarihi emellerine ulaşmak olduğu görülmüş oldu.

Keywords: