Abstract:

Yazınsal türlerin arasında çeviriye en çok direnen tür kuşkusuz şiirdir. Standart dilin alışılmış kurallarını yıkan, yepyeni anlamlar, yepyeni kullanımlarla yeni ve yenilikçi bir dil yaratmak şairlerin en öncelikli hedeflerinden biri olsa gerek. Özgün imgeler, sıra dışı simgeler, öznel yananlamlar sunan şiir yalnızca içeriği ile değil, müzikselliği, ritmi ve ölçüsü ile de çevirmene meydan okur. Bu devrimci dil kullanımı karşısındaki çevirmen şiir evreninin dolambaçlarında kaybolmamak için bir rehbere gereksinim duyacaktır. Her dile özgü ses ve anlam evreni ve bunların birbiri ile örtüşmezliği şiir çevirmeninin işini daha da çıkmaza sokar. İşte bu noktada göstergebilim bir yol gösterici işlevi üstlenebilir, şairin kurduğu evrenin sırlarını çevirmene açar, onu çeviri diline nasıl taşıyabileceğinin ipuçlarını verir. Bu da, göstergebilim ve çeviri arasında bir işbirliği öne sürmemize olanak tanır. Bu bakış açısıyla, bu işbirliğini örnekleyen bir vaka incelemesi sunmayı amaçlıyoruz. Bütüncemiz Shakespeare'in 130. sonesi ile onun Türkçe ve Fransızca çevirilerinden oluşmaktadır. Bu çalışmada, Jean-Claude Coquet tarafından önerilen Söyleyenler Kuramı ışığında çevirmen kaynak metnin alıcısı ve erek metnin de üreticisi olarak ele alınmaktadır. Bunun yanı sıra, Sündüz Öztürk Kasar'ın önerdiği Anlam Bozucu Eğilimler Dizgeselliği aracılığıyla çevirmenlerin yaratımları özgün metinle karşılaştırılarak özgün metnin anlam ve biçim dengesinin çevirilerde ne kadar korunduğunu ve anlam evrenini oluşturan göstergelerin ne derece hüner ve yetkinlikle erek dillere taşındığı karşılaştırılacaktır.

Keywords: