Özet:

Edebî metinler, yorumcuların farklı yollarla çözmeye çalıştıkları çoklu anlam içeren sanat eserleridir. Bu metinlere müellifler/şairler yetiştikleri kültür ortamını ve bu ortamla şekillenen ruh zenginliklerini taşıdıkları için bunlarda her nesle hitap eden özel ve müşterek anlamlar gizlidir. İçerdiği anlamların ehli tarafından açıklanmasıyla derinlik kazanan şiir, sanatkarın bilgi birikiminin ve ruh zenginliğinin dil vasıtasıyla vücut bulmasıdır. Edebiyat yorumcusunun amacı, metne şairin baktığı pencereden bakmaya çalışmak olmalıdır. Bu makalede Sebk-i Hindî üslûbunun önemli şairlerinden olan Şeyh Gâlip’in “ateş” redifli gazeli, Ziya Avşar tarafından geliştirilen “Düşünce Alanı Merkezli” (DAM) metin çözümleme yöntemine göre şerh edilmiştir. Sebk-i Hindî üslûbunun önemli şairlerinden olan Şeyh Gâlip, metafizik ağırlıklı şiirlerini soyut kelime düzeniyle ifade etmiştir. Ateş unsuru da şairin sanat ve his dünyasında önemli bir yere sahiptir. Gâlip’teki ateş, hayalde mevcut olanla mevcut olmayanın birleştiği iki dünyadan gelen geniş bir anlam silsilesi telkin eder. Düşünce alanı merkezli yöntem, anlama yönelmesiyle geleneksel şerh yöntemine benzemektedir. Fakat metinde anlamlar arası bir düzen kurmasıyla da geleneksel yöntemden ayrılır. Şerh çalışmasında düşünce alanlarının tespiti çok önemlidir. Çünkü sanat sembollerle, olan ve olması gereken arasında sürekli iletişim halindedir. Bu yöntemde metinlerin çözümlenmesinde temel düşünce alanı, yardımcı düşünce alanı, birleşik düşünce alanı ve düşünce birimleri önem taşır. Yöntemin amacı, şiirdeki ince ve derin mânâların ölçülebilir hâle getirilmesidir.

Anahtar Kelimeler: