Özet:

İnsan yaşamını kişilikten yoksunlaştıran ve bireyleri birer nesneye dönüştüren modern dünya, insanın özüyle arasındaki bölünmeyi arttırarak bireyin varlığını bir bütün/tamam halinde idrak edememesine ve kişinin iç dünyasında çeşitli parçalanmalara maruz kalışına neden olur. Özellikle çalışanlarından rutin olarak belli saatlere ayarlı ve belli hareketleri yapmaya programlı, güdülenmiş performanslar bekleyen modern çalışma koşulları yabancılaşmanın temel nedenlerinden bir tanesidir. Kendisine yabancılaşan birey, aynı zamanda içerisinde bulunduğu toplumla ve çevresiyle ilişkilerinde de sağlıklı bir tavır ortaya koyamayarak problemi sosyopsikolojik bir boyuta da taşır. İnsan, toplum ve yaşanılan çevre açısından hastalıklı bir durum olan yabancılaşma, çağın insanını bütün yönleriyle yansıtmak isteyen modern sanatçı için bulunmaz bir kaynaktır. Bizim edebiyatımızda ise kendisinden üstün güçler karşısında bireyin yaşadığı sıkıntıları sanatının merkezine yerleştiren Edip Cansever ve Yusuf Atılgan da eserlerinde, karakterler aracılığıyla, hem yabancılaşan bireyin görünümlerine yer vermiş hem de yabancılaşmaya neden olan etkenleri göz önüne sermişlerdir. Çalışmamızda Yusuf Atılgan’ın “Anayurt Oteli” adlı romanının baş kahramanı otel kâtibi Zebercet ile Edip Cansever’in “Ben Ruhi Bey Nasılım” şiirinin “Bir Otel Kâtibi” başlıklı bölümünün şiir öznesi, “yabancılaşma” teması merkezinde, benzerlikleri ve farklılıkları noktasında karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Bu iki yazarımız da “Evsizliğin evrensel bir kader haline geldiği” çağımızda, anonim mekanlar olarak otelleri yabancılaşmanın odak noktası; “otel kâtip”lerini de yabancılaşmanın prototipi olarak ele almışlardır.

Anahtar Kelimeler: