Abstract:

Atasözleri ve deyimler; bir milletin kültürel alt yapısını, söz varlığını ve zenginliğini yansıtan en kıymetli unsurlardandır. Bir milletin toplumsal yaşam biçimi, dili kullanma tercihi ve tecrübelerini ortaya çıkarmada bu söz unsurlarının farklı bakış açılarıyla incelenip ele alınması önemli görülmektedir. Geçmişten günümüze Türk atasözü ve deyimlerinin araştırmacılar tarafından farklı yönlerden irdelendiği bilinmektedir. Söz varlığı unsurunun bu değerli hazinesinin, bünyesinde barındırdığı çok çeşitli konunun gün yüzüne çıkarıldığı dikkat çekmektedir. Türk atasözü ve deyimleri, her incelendiğinde bambaşka kapıların aralandığı, kültür ve dile ilişkin yeni bilgi ve fikirlere ulaşılan bir kültür sarayıdır. Bu noktadan hareketle bu çalışmada, sayıların yer aldığı atasözü ve deyimlerin sıklıklarını ve sayıların sözlere yüklediği anlamları belirlemek amaçlanmıştır. Türk Dil Kurumu tarafından genel ağ ortamında hazırlanmış olan Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, sayıların kullanıldığı atasözü ve deyimler açısından taranmıştır. Yapılan tarama sonucunda belirlenen atasözü ve deyimlerin kullanılan sayılara göre sıklıkları belirlenmiş ve bunların sözlere yükledikleri anlamlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmacılar ve alan uzmanları tarafından anlam bakımından kodlanan bu atasözü ve deyimler “iletişim, eylemler, insan ilişkileri, davranışlar, kişilik özelliği ve durumlar” temaları altında toplanmıştır. Belirlenen kodlar ve temalardan hareketle, sayıların atasözü ve deyimlere kattıkları anlamlarla ilgili birtakım değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Keywords: