Özet:

Yaşar Kemal, İnce Memed I adlı romanıyla dünyaca üne sahiptir. Varlık Yayınları Roman Armağanı kazanan roman, birçok yabancı dile çevrilmiştir. Farsçaya ilk kez 1974 yılında Semin Bağçeban tarafından çevrilen eser, İran’da ilgi görmüştür. Farklı yazar ve yayınevleri tarafından da yayımlanan Yaşar Kemal’in eserlerinin İran modern romanına muhtemel etkileri kapsamlı incelemeleri gerekli kılmaktadır. İran modern edebiyatında roman ve hikâye türleriyle ilgili yaptığı çalışmalarla dikkat çeken Hasan Mir Abidini, Sad Sal-i Dastannevisi-yi İran adlı eserinde Mansur Yakuti’nin Madiyan Dağı Üzerinde Bir Çerağ adlı romanının İnce Memed I’ in sadeleştirilmiş şekli olduğu belirtmektedir. Bu çalışmada Mir Abidi’nin görüşünden hareketle Madiyan Dağı Üzerinde Bir Çerağ ve İnce Memed I romanları Oluşumsal Yapısalcı Yaklaşımı ile karşılaştırmalı bir şekilde incelenecektir. Her iki eserin benzerlikleri ve farklılıkları ortaya konularak İnce Memed I’in Madiyan Dağı Üzerinde Bir Çerağ adlı romana etkisi gösterilmeye çalışılacaktır. Modern anlamda İran’da köy romanının ortaya çıkması 1950’li yıllarda başlar, fakat oluşup gelişmesi 1960-1970’li yılları bulmuştur. Şah’ın batılı devletlerin etkisi altında olması, milli gelirleri doğru yönetememesi ve ülkede giderek refah düzeyinin düşmesi halkın tepkisini çekmiştir. Şah toplumu rahatlatmak üzere Beyaz Devrim adındaki reform hareketinde toprak reformuna da yer vermesine karşın yaptığı reformlar kalıcı olmamıştır. Batılı devletlerin Şah’ın üzerindeki aşırı baskısı aydınların batıya ve batıcılığa bir tepki olarak Marksist düşüncelerin de etkisiyle sade köy hayatına ve milli değerlere yönelmelerine sebep olmuştur. Bunda batı edebiyatından yapılan tercümelerin de yadsınamayacak bir yeri vardır.

Anahtar Kelimeler: