Özet:

Atasözleri ve deyimler kültürümüzün dildeki tezahürü ve edebiyatımızdaki zengin ürünler olarak karşımıza çıkmaktadır. Üzerlerine yapılan onlarca araştırma ve Türkçe Öğretim Programlarında kendilerine ayrıca yer açılması bu anonim ürünlerin dilimiz açısından önemini gözler önüne sermektedir. Atasözleri ve deyimler sağlıklı kültür aktarımının olmazsa olmazı konumundadır. Bu çalışmada Osmanlı döneminde İngilizlere Türkçe öğretiminde atasözleri ve deyimlerden ne derece yararlanıldığı incelenmiştir. Bu nedenle Osmanlı döneminde İngilizlere Türkçe öğretmek amacıyla yazılmış kitaplar kaynak olarak ele alınmıştır. Türkçede atasözlerine oranla deyimler daha fazla yer kaplamaktadır. Bu durum İngilizlere Türkçe öğretim kitaplarında da etkisini göstermiştir. İngilizlere Türkçe öğretim kitaplarının bazılarında atasözleri için özel bölüm ayrıldığı ve bu atasözlerinin İngilizce açıklamalarının verildiği görülür. Osmanlı döneminde yazılan İngilizlere Türkçe öğretim kitaplarının büyük çoğunluğu Osmanlı Devletine iş için gelen, dolayısıyla dil bilgisi ve birikimi olmayan insanlar tarafından amaca yönelik olarak yazıldığı anlaşılmıştır. Araştırmada, Osmanlı döneminde İngilizlere Türkçe öğretmek amacıyla yazılan kitaplarda yazarların atasözleri ve deyimlerin dil öğretimindeki öneminin bilincinde olarak eserlerini oluşturdukları görülmüştür. Yeni yazılacak dil öğretim kitaplarında da Türk dilinin özellikleri ve yapısı gözetilmelidir. Atasözleri ve deyimler kültürümüzün önemli parçalarıdır. Yapılmış olan birçok çalışmaya rağmen bu değerlerimizin yok olup unutulmaya başlandığı görülmektedir. Bu nedenle Türkçe bilen herkes belli bir dil bilincine de sahip olmalı ve unutulmaya başlayan atasözleri ve deyimlerin tekrar işlevsel bir şekilde kullanılması için çaba göstermelidir.

Anahtar Kelimeler: