Abstract:

Günümüz toplumunda özellikle sosyal ve kültürel değerlerde yaşanan sarsılma, geleneklerden uzaklaşmaya, toplumsal çöküşlere sebep olmaktadır. Dolayısıyla yeni nesle daha fazla değerler eğitimi verilmesi gerekliliği doğmaktadır. Verilecek eğitimde okul ve ailenin çabası önemlidir; ancak bu çaba bireylerin ilgileri de dikkate alınarak sanat eserleriyle zenginleştirilmelidir. Eserlerde güncel yazılı metinlerin yanı sıra bugünümüzü köklerimize bağlayan ve bizi geleceğe taşıyacak klasik Türk edebiyatı da göz ardı edilmemelidir. Klasik Türk edebiyatı yıllarca yüksek zümre edebiyatı olarak anılmış, bu sebeple eleştirilmiş, halktan uzak olmakla suçlanmıştır. Ancak, günümüzde yapılan araştırmalar, klasik Türk edebiyatı eserlerinin sanıldığının aksine halka hitap ettiğini; sosyal, ekonomik, kültürel değerleri kapsadığını, çoğu defa insanlara öğütler verdiğini açıkça ortaya koymaktadır. Özellikle klasik edebiyat geleneği içinde yer alan nasihatnameler, değerler üzerine kurulmuş; insanları iyiye, güzele, doğruya, hoşgörüye, cömertliğe, yardımseverliğe, misafirperverliğe yöneltmeye çalışmış birer öğüt kitaplarıdır. Bu çalışmada, insanlara yol göstermek amacıyla kaleme alınan manzum nasihatnamelerden biri olan Pendnâme-i Zarîfî’de yer alan değerler üzerinde durulacaktır. Eser, XVIII. yüzyıl şairlerinden Zarîfî’nin “bir nev’i âdâb-ı muaşeret kitabı” olarak kabul edilmiştir. Şair, burada okuyucularına; kibirden, riyadan, yalandan, dedikodudan, cehaletten, haramdan, hasetten, hırstan, israftan, açgözlülükten… uzak durmalarını öğütlerken; ayrıca onları dürüstlüğe, cömertliğe, merhametli olmaya, sır tutmaya, sabra, kanaate, tevekküle, insaflı olmaya… da davet etmektedir. Böylece Pendnâme-i Zarîfî’de tespit edilen değerlerle klasik edebiyat penceresinden özellikle günümüz gençliğinin eğitimine katkı sağlanmaya çalışılacak ve eserin sadece yazıldığı dönemde değil bugünün insanı için de yol gösterici olduğu gözler önüne serilecektir.

Keywords: