Abstract:

Bu çalışmanın amacı, kaynak metin odaklı yaklaşımı tanımlayarak en belirgin özelliklerine değinmek ve bu alanda yetkin isimler arasında yer alan Peter Newmark’ın çeviri sürecinde kullandığı aşamaları vererek, özellikle onun çeviride kullandığı metin dilbilimsel yaklaşım üzerinde durmaktır. Bu amaçla, çalışmanın giriş bölümünde çeviri etkinliğinin nasıl başladığına ve tarihçesine ayrıntılı olarak değinilecek, farklı yüzyıllarda birçok bilim adamı ve teorisyenin çeviri etkinliğine yaptığı katkılara yer verilecektir. Zaman içinde çeviri etkinliklerinin bilimsel bir nitelik kazandığı ve zamanla farklı bilim dalları kapsamında yer aldığı ifade edilecektir. Daha sonraki bölümde, tarihsel süreçte ortaya çıkan ilk çeviri yaklaşımlarının hepsinin kaynak-odaklı, süreç-ağırlıklı ve kuralcı olduğu vurgulanacaktır. Kaynak metin odaklı yaklaşımla yapılan çevirilerde ağırlığın kaynak metne verildiği, dolayısıyla yapılan çevirinin kaynak metne, dile ve kültüre bağlı kalması gerektiğine dikkat çekilecektir. Kaynak metin odaklı yaklaşımla yapılmış olan çevirilerin genel olarak “iyi”, “doğru” ve “sadık” gibi sıfatlarla tanımlandığı ifade edilecektir. Kaynak metin odaklı yaklaşıma katkıda bulunan Cicero, Horace, Hieronymus, Luther, Dolet ve John Dryden gibi birçok önemli bilge ve çevirmenin bu konudaki katkılarına yer verilecek; günümüzde ise Katharina Reiss’in bu alandaki çalışmalarına ve çeviri yönteminin metin türlerine göre belirlenmesi gerektiği görüşünden yola çıkarak metin türlerini nasıl sınıflandırdığına değinilecektir. Son olarak, Peter Newmark’ın çeviri teorisine katkısına, metin dilbilimsel yaklaşımına, çeviri sürecinde dikkate alınması gereken faktörlere yer verilecek ve çalışma sonuçlandırılacaktır.

Keywords: