Özet:

Bu çalışma, Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın Balina ile Mandalina adlı yapıtındaki sözvarlığı ve sözcük sıklığı dağılımını ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Böylelikle, şiirlerde geçen sözvarlığı öğeleri ortaya çıkartılabilir. Bu çalışmada, veriler, nitel araştırma yöntemlerinden olan doküman çözümlemesiyle toplanmıştır. Bu yünüyle, bu çalışmada, sözvarlığı ve sözcük sıklığı bakımından incelenmek üzere Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın Balina ile Mandalina adlı yapıtı ele alınmıştır. Yapıttan elde edilen verilere ise, içerik çözümlemesi türlerinden sıklık çözümlemesi tekniği uygulanmıştır. Bu çözümleme, Cibakaya 2.3 dizin programı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak, bu çalışmada, Balina ile Mandalina adlı yapıt sözvarlığı ve sıklık dağılımı bakımından incelendiğinde, yapıtın çeşit sözvarlığı bakımından yeterli düzeyde olduğu ortaya çıkarılmıştır. Dağlarca, ilk olarak, Balina ile Mandalina adlı kitabında iki ilişki sözü kullanarak insanların iletişim sırasında kullandıkları sözcükleri örneklemiş, okuyucu ile iletişimini güçlendirerek toplumun kültürel yapısını çocuğa sezdirmiştir. Çocuğun düşünsel dünyasına metnin duyarlılığında sezdirilen terimler ise, çocuğu bilim, sanat ve kültürle erken yaşlarda tanışmasına olanak sağlamıştır. Bununla birlikte, şair, şiirin akışı içerisinde yaptığı söz oyunlarıyla, sözcük yinelemeleriyle kimi zaman bir tekerleme havası yaratmıştır. Dağlarca, ikinci olarak yapıtta yer adlarının kullanımına da özen göstermiştir. Çünkü yer adlarının şiirde kullanımı, çocukların değişik coğrafyalarla ilgili bilgilerinin gelişmesini sağlayabilir. Bütün bu kulllanımlar, bu şiirlerle karşı karşıya gelen çocukların sözcük dağarcıklarını doğrudan etkileyebilir. Bu bakımdan, bu yapıtın öncelikle hem "100 Temel Eser" listesine alınması ve öğrencilerle buluşturulması hem de öğretmenlerin, anne babaların öğrencilerin okumak kültürü sürecinde bu kitapla karşı karşıya gelmelerine yönelik bilinçli eylemler içinde olmaları sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler: