Özet:

Bu çalışmada bir cerh ve ta’dil alimi olan Abdurrahman el-Muallimi, Hadisçiliği ve Zahid el-Kevseri’ye eleştirileri ele alınmaktadır. Abdurrahman el-Muallimi el-Yemânî Suûdi Arabistan’ın yetiştirdiği en önemli Hadis âlimleri arasında yer almaktadır. Aslen Yemen’li olmasına rağmen ilmi hayatının büyük bir bölümünü Suud’da geçiren el-Muallimi, özellikle cerh ve ta’dil ilmindeki otoritesinden dolayı çağının Zehebi’si olarak anılmıştır. Hayatta iken çok fazla bilinmemesine rağmen vefatı ile beraber kitapları Hadis alimleri tarafından incelendikten sonra şöhrete kavuşmuş ve Suudi Arabistan’ın en meşhur muhaddisleri arasında yerini almıştır. Tanınmasına vesile olan da Zahid el-Kevseriye reddiye olarak yazdığı “et-Tenkîl” isimli kitabı ile, Mısır’da ismi Hadis inkarı ile ön plana çıkan Mahmut Ebu Reyye’ye reddiye olarak yazdığı “el-Envâru’l-Kâşife” isimli kitaplarıdır. Bu kitaplar dikkatlice incelendiği takdirde görülecektir ki el-Muallimi neredeyse bütün hadis ilimlerinde yetkin bir şahsiyet ve önceki hadis alimlerinin görüşlerini tenkit, tercih ve kendi içtihadı ile de ön plana çıkan bir hadis alimidir. el-Muallimî, Hadis ilminde kendine has orijinal görüşlerinin yanı sıra cerh ve ta’dil ilminde son devrin en yetkin alimlerinden biri sayılmaktadır. Örneğin “et-Tenkîl” isimli kitabında ve eş-Şevkânî’nin “el-Fevâidu’l-Mecmûa”sının tahkikinde 841 ravi ile ilgili olarak cerh veya ta’dil lafızları kullanmıştır. el-Muallimi, et-Tenkil isimli kitabında Muhammed Zahid el-Kevseri’yi eleştirmiştir. El-Kevseri Te’nibu’l-Hatib ala ma Sâkehu fi Tercümeti Ebi Hanife mine’-Ekâzîb isimli kitabında Hatip el-Bağdadi’yi Tarihu Bağdad’ında Ebu Hanife’ye ayırdığı bölümde onunla ilgili bazı rivayetlerden dolayı şiddetle eleştirmiştir. el-Muallimi cerh ve ta’dil ilminde asrın Zehebisi olarak nitelendirilmiştir. Bunun sebebi de onun cerh ve ta’dil ilmindeki otoritesi ve orijinal görüşleridir. Cerh ve Tadil ilmi İbn Hacer el-Askalani’den sonra, Hadisçilerin çok fazla uğraşmadıkları sadece öncekilerin görüşlerini naklettikleri bir ilim dalı olmuştur. Ancak el-Muallimi son asırlarda bu ilim dalında da içtihat edilebileceğini kanıtlamış ve orijinal görüşleriyle ön plana çıkmıştır. O, sadece öncekilerin görüşlerini nakletmekle kalmamış kendisi de içtihatlarını ortaya koyarak bu ilim dalında otorite olduğunu kanıtlamıştır. e-Muallimi son dönem hadis alimlerinin işi çok sıkı tutmayarak hadisler hakkında kolaylıkla “bu hadis hasendir” hükmünü verdiklerini söyleyerek, kendi görüşünün ise bu konuda daha ihtiyatlı davranılması gerektiği yönünde olduğunu söylemiştir. el-Muallimi, Mahmut Ebu Reyye’nin, hadisçilerin hadis değerlendirmelerinde aklı öteledikleri yönündeki eleştirilerine cevap vererek, hadisçilerin akla çok önem verdiklerini, onların aklı; hadisi dinlerken, hadisi rivayet ederken, raviler hakkında hüküm verirken ve hadisler hakkında hüküm verirken olmak üzere toplam dört yerde kullandıklarını belirtmiştir. Ona göre Hadisçiler bütün kriterleri akıl süzgecinden geçirdikten sonra uygulamışlardır.

Anahtar Kelimeler: