Abstract:

Bu çalışmada, ikna edici anlatımla oluşturulan metin türlerini değerlendirmeye yönelik bir rubrik geliştirilmiştir. Bu rubrik “göreve özgü” ve “analitik” türde tasarlanmış iki boyutlu bir ölçme aracıdır. Hem ölçme aracı hem de ikna edici yazma becerisine yönelik bir kılavuz olan rubriğin geliştirilme aşamaları şöyledir: Kriterler, kriterlerin performans düzeyleri ve her bir düzeye ait ölçüt tanımları belirlenmiş, kriterler adlandırılarak gruplanmış, rubriğin kullanılabilirliği örnek metinlerle test edilmiştir. Hazırlanan rubrik uzman görüşüne sunulmuş ve pilot uygulaması yapılmıştır. Rubriğin kapsam geçerliği için Lawshe-analizi, güvenirliği için Kendall-W testi kullanılmıştır. Pilot uygulamada 23 ortaokul öğrencisi ve 1 öğretmenle, kapsam geçerlik çalışmasında 40 öğretmenle, güvenirlik çalışmasında 6 Türkçe eğitimi alanı uzmanıyla çalışılmış ve 2 eğitim bilimleri uzmanının görüşleri alınmıştır. Süreçteki bu çoklu aşamalardan gelen dönütler ışığında rubriğin revizyonu yapılmıştır. Revizyon sonrasında rubrik, 5 boyut altında 17 kriterden oluşan (1. ÖRGÜ: başlık, giriş, gelişme, sonuç. 2. KURGU: tez (amaç), destekleyici görüşler, karşı görüşler, duygusal yönlendirme, tekrar, çağrı. 3. İNANDIRICILIK: kaynak, gerekçelendirme, detaylandırma. 4. ANLATIM: geçiş ifadeleri, gereklilik ifadeleri. 5. DIŞ YAPI: yazım, noktalama.), 4’lü performans düzeyine sahip (yetersiz, geliştirilmeli, iyi, çok iyi), 68 ölçütlü bir ölçme aracı hâline gelmiştir. Rubriğin performans düzeyleri için aralık kat sayısı 0,75 olarak hesaplanmıştır. Buna göre değerlendirme sonuçlarını yorumlamada kullanılacak performans düzeyi puan aralıkları şöyledir: 1–1,75=yetersiz, 1,76–2,51=geliştirilmeli, 2,52–3,27=iyi, 3,28–4,00=çok iyi. Bütün bu süreçlerin sonunda, ortaokul öğrencilerinin ikna edici anlatım biçimiyle oluşturdukları metin türlerini değerlendirmek üzere, Türkçe öğretmenleri için geçerli, güvenilir ve kullanılabilir bir rubrik geliştirilmiştir.

Keywords: