Abstract:

Manas Destanı, Kırgız Türklerinin millî destanıdır. Manas Destanı, Kırgızların düşmanları olan Kalmuklar ve Çinlilerle yaptıkları savaşları ve kendi içlerindeki mücadeleleri anlatmaktadır. Destan Kırgızların tarihinde önemli izler bırakmış tarihî ve menkıbevî kahramanlara ait parçaları ihtiva eder. Bu destana sonradan M.S. XVI-XVII. yüzyıllara ait bazı Nogay ve Kalmuk kahramanlarının menkıbeleri de girmiştir. Eser göçebe hayatıyla medenî şehir hayatının bir mücadelesi olarak görülebilir. Destan anlatımında anlatımı daha anlaşılır hâle getirmek için kullanılan yöntemler arasında tasvirler önemli yer tutar. Tasvir çevreyi, kişileri, olayları daha iyi tanımamızı sağladığı gibi destan anlatıcısı ile dinleyicisinin buluşmasını sağlayan bir unsur olarak da dikkati çeker. Tasvir destanda yer alan kişileri, yerleri, nesneleri sanatın imkânlarından faydalanarak görünür kılmaktır. Her dilin kendisine ait kuralları, o dili kullanan halkın hayat tarzı, geçimi, âdet ve geleneği, düşünce tarzı ile ilgili olan bir tasvir etme sistemi vardır. Manas Destanı’nda yapılan tasvirler Kırgızların dünya görüşlerini yansıtmaktadır. Destanlarda yapılan tasvirler şahıslar hakkında bilgi vermekle beraber, metnin estetik değerini de kat kat arttırmaktadır. Tasvir anlatımı daha belirgin, canlı ve çarpıcı hâle getirmek için yapılır. Var olan veya düşünülen şey tasvir yoluyla somutlaştırılır ve kalıcı hâle getirilir. Bu makalede Manas Destanı’nda yer alan kahraman tasvirleri tespit edilmeye çalışılacaktır. Bu sayede bu anlatmaları yaratan insanların inanç ve değerler sistemi, hayat tarzı, geçimi, düşünce tarzı ile ilgili bazı sonuçlara ulaşılacaktır.

Keywords: