Özet:

Ağız araştırmaları Türkolojinin ilgi çeken ve çok sayıda bilim insanının üzerinde uğraş verdiği bir disiplindir. İlk çalışmaların büyük ölçüde derleme özelliği göstermesi, daha sonra yapılacak incelemelere yol açmıştır. Bugün ağız araştırmaları büyük ölçüde bir ilin tamamını içermektedir. Bu tür çalışmalar, özellikle genel bilgiler vermesiyle oldukça değerlidir. Türkiye Türkçesi ağızları için düşünüldüğünde il temelli ağız araştırmaları büyük ölçüde tamamlanmıştır. Bu durum, Türkiye Türkçesi ağızları gramerinin hazırlanmasına katkı sunarken aynı zamanda daha dar bölgelerin ayrıca incelenmesi gerektiğini beraberinde getirmektedir. Bu amaçla son zamanlarda özellikle bir ilçenin merkezi veya bazı mahalleleri, tek bir köyden derlemeler esasında yapılan ağız incelemelerine de rastlanır. Bu çalışmada da Trabzon ilinin bütünü içinde yalnız bir ilçenin merkeze bağlı bazı mahallelerinden derlenen metinler esas alınmıştır.Trabzon ili, kendi içinde iki ağız grubuna ayrılarak Türkiye ölçeğinde Kuzeydoğu grubu içinde değerlendirilen bir ağız yöresidir. Bölge ağızlarıyla ilgili şimdiye kadar yapılan çalışmaların büyük bölümü Trabzon’un bütününü kapsayacak şekildedir. Bu çalışmaların önemli olduğuna ve büyük bir boşluğu doldurduğuna şüphe yoktur; ancak ilçe, köy ve mahalle ağızları da ayrıntılı olarak yeniden incelenebilir. Zira kapsamlı çalışmalarda genellikle küçük yerleşim alanlarıyla ilgili derlemeler sınırlı kalmaktadır. Bu nedenle bu çalışmada Arsin ilçe merkezinden derlenen metinler esasında ünlüler ve ünlülerle ilgili değişmeler üzerinde durulmuştur. Elde edilen veriler yöreyle ilgili daha önce yapılan çalışmalarla mukayese edilerek dikkatlere sunulmuştur. Çalışmanın sonunda incelemeye kaynaklık eden metinlerden örneklere de yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: