Özet:

İnsancıl psikoloji açısından düşünüldüğünde ‘kendini gerçekleştirme’ terimi çoğunlukla kişiliğe insancıl bir bakış açısı olarak kullanılır. Bireyin psikolosini kavramak ve değerlendirmek için insancıl psikoloji edebiyatta çeşitli karakterlerin analizinde uygulanabilen metodlardan birisidir. Göze çarpan bir psikolog olarak Abraham Maslow bir kimsenin eğitiminde kendini gerçekleştirmeye büyük bir önem verir. O yiyecek, sosyal güvenlik ve kabulü içine alan bir gereksinimler hiyerarşisinden söz eder. Onun için bir kimsenin bireyleşme ve eğitim sürecinde psikolojik bütünlüğünü oluşturmak için her şeye gereksinim duyulur. Maslow, kuramında bireylerin yaşamında kendini gerçekleştirmenin önemini vurgular. O, bu bireylerin sorunları daha kolayca çözebileceğini vurgular. Bu anlamda kendini gerçekleştirenleri son derece yaratıcı ve psikolojik olarak güçlü bireyler olarak tanımlar. Maslow’un piramitinde temel ve daha yüce gereksinimler beş adımlık bir hiyerarşi içinde sunulur. Yiyecek, barınak, güvenlik ve sosyal bağlar temel gereksinimlerken güzellik, iyilik, aşk gibi değerler daha yüce gereksinimler gurubundadır. Maslow için bireyler bu gereksinimlerin eksikliğinde ‘meta-patolojiye’ maruz kalırlar. Bu bağlamda Maslow’un kuramı güdüleyicidir ve hem temel gereksinimler hem de yüce gereksinimler bireylerin davranışlarını harekete geçirirler. Bir kimse eğer önceki basamaklardan tatmin olmuşsa kendini gerçekleştirme aşamasına ulaşabilir. Bu süreç eğer birey önceki aşamalarda başarısızlığa uğramazsa devam edebilir. Bu bağlamda Hanif Kureishi’nin Gabriel’s Gift’i romanın onlu yaşlardaki kahramanı olan Gabriel’in analizinde kendini gerçekleştirmenin izlerini taşır. Gabriel’in babası Rex eski bir rock şarkıcısıdır ve günlük yaşamında tükenmiş bir insandır. Diğer yandan annesi Christine geceleri çalışıp gündüzleri uyur. Saygın bir işi yoktur. Çift olarak iyi bir ilişkiye sahip değillerdir. Rex’in sürekli içkili ve işsiz olması yüzünden sonunda boşanırlar. Rex için yaşamındaki en önemli şey Gabriel’dir. Gabriel de onlu yaşlarda bir çocuk olarak temel ve yüce gereksinimlere sahiptir. Gabriel’in yaşamı, babasının onu çok ünlü bir rock şarkıcısı olan eski arkadaşı Lester Jones ile tanıştırdığında kötüden iyiye doğru değişir. Gabriel, buluşmalarında Lester’a gerçek nesneleri kopya etme konusundaki yeteneğinden söz eder ve onun tarafından övülür. Böylece, aralarındaki diyalog Gabriel’i Maslow’un kendini gerçekleştirme kuramı bağlamında gereksinimler hiyerarşisi içinde kendi başarı yolunu bulması ve aile birlğini tekrar kurması için teşvik eder ve harekete geçirir. Bu bağlamda Gabriel için çok başarılı birisi tarafından harekete geçirilmek üst bir deneyim olarak önemli bir dönüştür ve onu kendini gerçekleştirme yolculuğunda kendini gerçekleştirene dönüştürür. Onun sanatçı yeteneği, inancı ve geleceğe olan ümidi kendisini içinde daha güvenli ve başarılı bulacağı hoş bir geleceğe yöneltir. Bu anlamda Kureishi’nin Gabriel’in sadece ebeveynlerinin karmaşık ilişkisini düzeltmesine değil aynı zamanda da yetenekli bir kişi olarak kendini gerçekleştirmeyi deneyimlemek yoluyla Maslowcu bakış açısından bütün ailenin yaşamını yeniden düzenlemesine izin verdiği söylenilebilir.

Anahtar Kelimeler: