Özet:

Söylem belirleyicilerinden yetkin yararlanılması, her metnin türünde tutarlılık ve bağdaşıklık ilişkilerinin örütüntülenmesindeki başarıyı etkileyen önemli unsurlardan biridir. Ayrıca bu türden sözler, diğer metinsellik özelliklerinin de belirginleştirilmesine katkıda bulunur, metnin okunabilirliliğini güçlendirir ve okurla yazar arasındaki yazınsal etkileşimin düzeyini doğrudan arttırır.Söylem belirleyicilerinden etkin bir biçimde yararlanmayan yazarların yazıları bağdaşıklık ve tutarlılık açısından istenen düzeyde olmayacaktır ve okuyucularının metni takip etmelerini güçleştirecek, yazarla okur arasındaki iletişimi aksatacaktır. Yazma becerisi ancak okullarda gerçekleştirilen yazma eğitimi çalışmalarıyla geliştirilebilir. Yazma eğitiminde bağdaşıklık ve tutarlılık ilişkileriyle birlikte diğer metinsellik özellikleri ve okurla etkileşimi sağlama teknikleriyle ilgili çalışmalarda söylem belirleyicilerinin yazma sürecinin ayrıcalıklı bir konusu olarak ele alınması gerekmektedir.Nitekim Millî Eğitim Bakanlığımız tarafından uygulamaya konan Türkçe Dersi Öğretim Programı (2016)’ nda okuma ve sözlü iletişim alanlarında “yönlendirici ifadeler”, yazma alanında “geçiş ifadeleri”, “bağlama ögeleri”, “bağlaçlar” gibi çeşitli adlarla söylem belirleyicilerinin üzerinde durulduğu görülmektedir. Dolayısıyla, programda bu konuda her ne kadar terim birliği sağlanmamış olunsa da, ilgili Program’ın Türkçe derslerinde söylem belirleyicilerini geliştirmeye yönelik çalışmalar için uygun bir yasal zemini sunduğu söylenebilir.Bu kapsamda öncelikle öğrencilerin bu konudaki durumları incelenmelidir. Bu çalışmada ise öğrencilerin yazılı anlatımlarında söylem belirleyicilerinden yararlanma durumları içerik analizi yöntemiyle incelenmiş, bu konuda gözlenen sorunlardan hareketle çeşitli öneriler dile getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: