Özet:

Metin yapısı, okuyucuya mesaj taşımak için metindeki düşüncelerin ne şekilde organize edildiğini gösterir. Metin yapıları genel olarak küçük yapı, büyük yapı ve üst yapı şeklinde değerlendirilmektedir. Metnin yapısına ait unsurları ve bunların metindeki işlevlerini kavrayıp tespit edebilen bir birey, kendi yazacağı metinler için de daha sağlam bir yapı oluşturabilir. Özellikle yazma becerisini geliştirmede temel sorumluluğu üstlenecek olan Türkçe öğretmeni adayları, metinde yer alan bilgilerin nasıl kurgulandığını, metin yapılarının metnin işleviyle nasıl ilişkilendirildiğini bilmelidir. Bunun yanı sıra öğretmen adaylarının kendilerini yazılı olarak ifade etme gücüne sahip olmaları beklenir. Dolayısıyla öğretmen adayları türlerin yapısını bilmeli, metinlerde bunları tespit edebilmeli ve kendi oluşturduğu metinlerde kullanabilmelidir. Bu çalışmada, Türkçe öğretmeni adaylarının yazdıkları hikâye metinlerinden hareketle metnin üst yapı unsurlarını kullanma becerileri değerlendirilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2015-2016 eğitim öğretim yılında Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümünde öğrenim gören 61 Türkçe öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Çalışma betimsel olup tarama modelinde desenlenmiştir. İncelenen hikâyeler 8 alt başlıktan oluşan metnin üst yapı unsurlarına göre değerlendirilmiştir. Öğretmen adaylarının bu alt başlıklardan karakter, mekân ve zamanı işlemede yüzeysel kaldıkları, olay örgüsüyle bu unsurları ilişkilendiremedikleri gözlemlenirken serim, düğüm ve çözüm bölümlerinin işlenişinde başlatıcı olaya yer verme, çözüm önerisi getirme, çözüm için harekete geçme, olayı sonuçlandırma gibi unsurları çoğunlukla kullandıkları belirlenmiştir. Olayların aktarılmasında daha çok kronolojik bir sıra takip eden öğretmen adayları, hikâyenin önemli unsurlarından biri olan anlatıcı tipinde ise ağırlıklı olarak hâkim anlatıcı tipini tercih etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler: