Abstract:

Bu araştırmada öğrenci ile sosyal bilgiler öğretmenleri ve velilerin sahip oldukları değer hiyerarşilerini, nedenleri ile ortaya koyabilmek için nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Çalışma grubunu, 2016-2017 eğitim-öğretim yılında uygun örnekleme yöntemi ile belirlenen ve gönüllük esasına dayalı olarak Sivas ilinde görev yapan 30 Sosyal Bilgiler Öğretmeni, 117 ortaokul 8. sınıf öğrencisi ve bu öğrencilerin velileri arasından seçilen 76 kişi örneklemi oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan yapılandırılmış görüşme formu açık uçlu 3 sorudan oluşmaktadır. Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nda yer alan değerleri kendilerince önem derecesine göre (ilk 5 değer) sıralamaları ve gerekçelerini ifade etmeleri istenmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin çö­zümlenmesinde içerik analizi türlerinden tüme­varımcı analiz kullanılmıştır. Dürüstlük, saygı ve sorumluluk değerleri öğretmen ve veliler tarafından daha yüksek bir oranda sıralamaya dâhil edilmişken adil olma ve vatanseverlik değerleri ise öğrenciler tarafından daha yüksek bir oranda sıralamaya dâhil edilmiştir. Öğrenciler, öğretmen ve veliler ilk beş değerin aileden kazanılması gerektiği yönünde hem fikirlerken öğrenciler aileye ek olarak her değer için öğretmenden de kazanılması gerektiğini ifade etmiştir. Bunların yanı sıra çevre, okul, toplum ve dini karakterlerden de kazanılabileceği ifade edilmiştir. Bu değerlerin kazandırılmasında izlenecek yöntemler konusunda ise model olunması, uygulama yaptırılması ve kavramsal olarak açıklama yapılması konusunda her iki tarafta hem fikir iken, öğrenciler özellikle saygı ve vatanseverlik değerlerini kazanmalarında kendilerine nasihat verildiğini ifade etmişlerdir. Öğretmen ve veliler ise nasihat yöntemini ifade etmemişlerdir.

Keywords: