Özet:

Cumhuriyet’in ilanından sonra sadece yönetim şekli değil, olaylar ve durumlar karşısındaki zihniyet de değişmeye başlamıştır. Zihniyet değişikliğinin en hızlı görüldüğü alan sosyal hayat olur. Bu değişikliği hazırlayan da inkılâplardır. Hayatın pek çok alanında yapılması planlanan değişiklikler bazen coşkuyla bazen de tedirginlikle karşılanır. Cumhuriyet’in ilanından sonraki dönemi ve halkın inkılâplar karşısındaki tavrını anlatan “Panorama”, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun iki cilt olarak yazdığı romanıdır. Kronolojik bir sırayla yazdığı romanların sonuncusu olan Panorama, 1923’te başlayıp 1950’lere kadar uzanan bir zaman dilimini kapsar. Bu dönemde inkılâpların insanlarda uyandırdığı tepkiler üzerinden sosyal ve siyasi hayat manzaraları dile getirilir. Bu makalede, yazıldığı dönemden romana yansıyan özellikler ifade edilmeye çalışılmıştır. İnkılâp taraftarları, aleyhtarları, dünya savaşının çalkantıları ile bozulan mali dengeler, insanların gelirleri arasındaki uçurumlar, bozgunculuk yaparak kolay yoldan zengin olan insanlar, siyaset sayesinde mevki sahibi olanlar toplumun içinden farklı manzaraları işaret eder. Yazar, bunları eleştirel bir bakış açısıyla anlatır. Romanda ele alınan yazarın da bizzat yaşadığı bir dönemdir. Dolayısıyla anlatılanların gerçeğe yakınlığı da söz konusudur. Ahmet Nazmi ile Cahit Halit’in birbirlerine yazdıkları mektuplar dönemin siyasi hayatıyla ilgili fikri tartışmalardır. Sürdürülen hayatın gerçeklerinden hareketle yazılmış Panorama, bir döneme ışık tutması, onu özellikle siyasi ve sosyal yönleriyle ele almasıyla belge niteliği taşıyan önemli bir romandır.

Anahtar Kelimeler: