Özet:

AHMET CEVDET PAŞA’NIN DİLBİLGİSİ KİTAPLARI ÖZET: Ahmet Cevdet Paşa, Türk tarihi için olduğu kadar Türk dilbilgisi tarihi bakımından da son derece önemlidir. Türk diline batılı unsurların girmeye başladığı dönemde yazılmış bütün dil bilgisi kitapları için bir öncü olmuştur. Aynı zamanda dilimizin öğrenilmesi, yeni kavramların karşılanması konuşma diliyle yazı dili arasındaki farkın giderilmesi, Arap alfabesinde yenilikler yapılması gibi pek çok konuyu ele almıştır. Türk diline batılı unsurların girmeye başladığı dönemde yazılmış bütün dil bilgisi kitapları için bir öncü olmuştur. Paşa, sadece dil bilgisi kitabı yazmakla kalmamış; dilimizin öğrenilmesi, Batılılaşmayla gelen yeni kavramların karşılanması konuşma diliyle yazı dili arasındaki farkın giderilmesi, Arap alfabesinde bir takım yenilikler yapılması gibi pek çok konuyu ele almıştır. Yazdığı dilbilgisi kitapları dilbilgisi terimlerinin kullanılması bakımından da öncülük yapmıştır. Cevdet Paşa’yla birlikte Tanzimat Dönemi dil öğretimi açısından önem kazanmıştır. Ahmet Cevdet Paşa, aldığı medrese eğitimi ve içinde yetiştiği kültür çevresi sebebiyle Arap dilinin etkisinde kalmış olmakla birlikte, Türkçenin bir eğitim dili olarak gelişmesi, zenginleşmesi ve sadeleşmesi konularında çok büyük çabalar harcamıştır. Batı tarzı ilk dil bilgisi kitaplarının yazarı olan Ahmet Cevdet Paşa, kendisinden sonrakilere örnek olmuştur. Cevdet Paşa’nın dil bilgisi kitapları Türkçenin okullarda öğrenilmesini, konuşma diliyle yazı dili arasındaki farkın göz önüne alınmasını, Türkçenin Arapça ve Farsçadan arınmaya çalışmasını ve Türkçenin Arap alfabesi ile kullanılması sırasındaki problemleri anlatır.

Anahtar Kelimeler: