Abstract:

Klasik edebiyat verdiği çok sayıda eserlerle bugün yalnızca edebiyatçılar için değil dilciler için de zengin bir kaynak olma kimliğine sahiptir. Sosyal hayata, günlük yaşantıya ve diğer kültürel değerlere ait pek çok bilgi gibi dönemin birçok özelliği, bu metinler yardımıyla takip edilebilirken bunun yanında söz varlığında veya birtakım gramer şekillerinde görülebilen eskicil özellikler incelemeye değer konular oluşturmaktadır. Bu konu çerçevesinde ele alınan İbn-i Kemâl Dîvânı XVI. asırda Türk dilinde yaşayan eskicil unsurların bir kısmını içinde barındırması bakımından önemli bir o kadar da üzerinde durulması gereken verileri ihtiva etmektedir. Dîvân’da sıkça görülen eskicil şekillerden birine şu örneği vermek dikkat çekici olacaktır: I. teklik şahıs emir / istek eki -AyIn içerdiği şekil itibarıyla Eski Türkçe dönemine kadar indirilebilirken bugün artık yerini -AyIm şekline bırakmıştır. Bu örnek hem geçmişteki bir ögenin metinde yer alması hem de kullanımın bugüne ulaşamamış olması bakımından kayda değerdir denebilir. Dîvân’da geçen “dinlemek” anlamındaki eslemek sözcüğü de yine Eski Anadolu Türkçesi döneminde yani bir önceki dönemde kullanılan ama bugüne ulaşmayan bir başka ilgi çekici kullanımı göstermektedir. Bu örnek, gramer yapılarının yanında söz varlığında da görülen bir şekil olması bakımından ilgi çekicidir. Bu ve buna benzer eskicil şekillerin sayısını örneklemeler yoluyla artırmak ve bu suretle incelemek günümüzdeki tarihî gramer araştırmaları için de yararlı olacaktır.

Keywords: