Abstract:

Bilimsel bir çalışma yapılırken, sağlıklı ve işe yarar veriler elde edebilmek amacıyla çeşitli metotlar uygulanır. Bu metotlar uygulanabilirliği ve istenilene cevap verebilme ölçütleri bağlamında zaman süreci içerisinde kuramsallaşır. Bilim âleminde yer edinen önemli kuramlardan biri de karşılaştırmalı edebiyattır. Karşılaştırmalı edebiyat bilimi, kendinde var olan sistemlilik sâyesinde birçok alanda uygulanabilirliğini ve doğru sonuçları ortaya çıkarmadaki yetkesini kanıtlamıştır. Karşılaştırmalı edebiyat kuramı, ilmi disiplin ayrımına gitmeksizin hemen her bilim dalı bünyesinde kullanılabilmektedir. Öte yandan disiplinlerarası çalışmaya olanak sağlayan ve araştımacıyı geniş çaplı düşünmeye sevk ederek bakış açısını engin kılan bir yaklaşımdır. Bu anlamda, modern edebiyatta olduğu kadar klâsik edebiyatta da bu kuramdan yararlanılabilir. Bu makalede, öncelikle bir kuram olarak karşılaştırmalı edebiyat tanıtılmıştır. Ardından bu kuramın temel prensiplerinden hareketle, karşılaştırmalı tahlili yapılacak olan metinlerin müellifleri (Yazar / Şâir) hakkında tanıtıcı bilgiler verilmiştir. Üçüncü adım olarak, karşılaştırılacak metinlerde yoğun şekilde işlenen seher, gece ve uyku imajlarının; mitoloji, anânevî kültür, tasavvuf, din ve edebiyat örüntüsünde nasıl algılandıklarına ve ne anlam taşıdıklarına değinilmiştir. Tüm bunların ışığında yaşadığı yüzyıllar farklı, yürüdüğü yollar aynı 6 şâirimize ait 13 müşterek eksenli şiir, biçim ve içerik açısından karşılaştırmalı olarak tahlil edilmiştir. Bütün bunlar bağlamında; makalede varılan sonuç; gelenek, algı ve his ortaklığının devri aştığı ve yüzyıllar sonrasına dahi etki edebildiği yönündedir.

Keywords: