Bu araştırmada, İlköğretim 8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı’nın ‘Duygular’ temasında yer alan ‘Nerede İnsan Varsa Orada Umut Vardır’, ‘Kedi Ağaca Çıktı’ ve ‘Hazır Olun Fırtına Geliyor’ adlı kısa öyküler metindilbilimsel bir bakış açısıyla incelenmeye çalışılmıştır. Metnin temel konusu ve alt konularının belirlenmesi; metnin görünen, anlaşılan kısmının, yani yüzey yapısının yanında, metnin derin yapısının, yani metnin arka planının ortaya konması ancak metindilbilimsel bir yaklaşımla mümkün olabilmektedir. Bu bağlamda, öncelikle metnin küçük ölçekli yapısını oluşturan artgönderim, öngönderim, eksiltili yapı, yineleme, bağıntı öğeleri, eşdizimsel örüntü gibi dilbilgisel ve sözcüksel bağlaşıklık düzenekleri ele alınmış, daha sonra öykülerden alınan örneklerle konuya açıklık kazandırılmıştır. Metnin büyük ölçekli yapısı bağlamında, anı türündeki ‘Hazır Olun Fırtına Geliyor’, deneme türündeki ‘Nerede İnsan Varsa Orada Umut Vardır’ ve mizah türündeki ‘Kedi Ağaca Çıktı’ adlı metinler yorumlanmış, aynı kavram alanından sözcüklerin oluşturduğu örüntü ve bağlaşıklık düzeneklerine dayanarak anlamsal büyük yapıya ulaşılmaya çalışılmıştır. Metnin büyük ölçekli yapısını oluşturan küçük ölçekli yapı taşları, metnin diğer ögeleriyle metin örüntüsünü gerçekleştirerek metni anlamlı kılmaktadır. Metin çözümlemelerinde, küçük ölçekli yapıdan büyük ölçekli yapıya, büyük ölçekli yapıdan da üst yapı kategorilerine ulaşılmaya çalışılmalıdır. Metindilbilimin amacı, metinlerin yapılarını, yani dilbilgisel ve içeriksel kurgulanma biçimlerini ve bildirişimsel işlevlerini ortaya çıkarmak ve uygulamalı örneklerle göstermektir. Çalışma, metnin sıralı tümceler dizisi değil, izlek ve yapı yönünden tutarlı ve sürekli bir bütün olduğu gerçeğini öyküler üzerinden bize sunmaktadır.
Alan : Eğitim Bilimleri; Filoloji; Güzel Sanatlar; Hukuk; İlahiyat; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler; Spor Bilimleri
Dergi Türü : Uluslararası
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|