Abstract:

Çağımızda yaşanan ekolojik krizin temelinde insan faaliyetleri yatmaktadır. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (Intergovermental Panel on Climate Change-IPCC) tarafından yapılan çalışmalarla bilimsel olarak kanıtlandığı üzere insanların özellikle kentsel alanlarda gerçekleştirdiği faaliyetler, doğal kaynakların zarar görmesine ve doğanın taşıma kapasitesinin çok üzerinde kirletilmesine sebep olmaktadır. Dolaysıyla iklim değişikliği başta olmak üzere çevresel problemlerle mücadelede uluslararası toplum tarafından gerçekleştirilen çalışmaların ve çabaların başarıya ulaşabilmesi için insan faaliyetlerinin yoğunlaştığı kentlere odaklanılması büyük önem taşımaktadır. Sürdürülebilir nitelikte kentsel gelişmeyi sağlamak doğrultusunda farklı ülkeler, uluslararası birlikler ve uluslararası organizasyonlar tarafından sürdürülebilir kent modelleri ve ölçütleri ortaya konulmuştur. Ortak hedefler etrafında birleşseler de farklı sürdürülebilir kent modellerine ait ölçütler, bu modellerin tasarlandığı ülkelere ya da kuruluşların önceliklerine göre şekil almaktadır. Bu çalışma kapsamında, sürdürülebilirliği amaçlayan söz konusu kent modellerinin, Türkiye kentlerinde çevresel ve kentsel sorunların çözümünde kullanılabilirlikleri ve katkılarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında ele alınan 17 sürdürülebilir kent modelinin ölçüt setleri incelenmiştir. Modeller kapsamında yapılan değerlendirmede sürdürülebilir kentlere ulaşmada; kentlerde katılımcı bir yaklaşımla doğal kaynakların bütünleşik yönetiminin sağlanmasının, yerel enerji kaynaklarının kullanılmasının, sıfır atık yaklaşımının hayata geçirilmesinin, yerel kültürel değerlerin korunmasının, akıllı ulaşım ve altyapı imkânlarının oluşturulmasının ve tüm bunlara yönelik politika ve stratejilerin yerel özellikler de dikkate alınarak tespit edilmesinin ortak unsurlar olarak ön plana çıktığı görülmüştür. Çalışma kapsamında yapılan değerlendirmede, söz konusu modellerin prensip ve ölçütlerinden yola çıkılarak, Türkiye'nin çevresel, ekonomik, sosyal ve kültürel koşullarının göz önünde bulundurulması ile Türkiye için ulusal bir sürdürülebilir kent modelinin kurgulanmasına önemli katkı sağlayacakları sonucu elde edilmiştir.

Keywords: