Özet:

Osmanlı Devleti’nin coğrafyasında bulunan ve sonradan ayrılmış olan ülkelere bıraktığıbüyük miraslardan biri tahrir defterleridir. Tahrir defterlerinde sancaklar, nahiyeler, şehirler, köyler, mezralar, mahalleler, çiftliklerin yanı sıra dini, sosyal, kültürel yapılar hakkında da bilgiler yer almaktadır. Bu tahrir defterlerinin ön kısmında bölgeye ait kanunnameler yer almaktadır. Makalemizde, Yavuz Sultan Selim Devri’ne ait 1516 “Erzincan Sancağı Kanunnâmesi”nin içerdiği hükümler tespit edilerek açıklığa kavuşturulmuştur. Bu kanunname iki kısımdan teşkil olunmuştur. Kanunnâmenin birinci kısmı Kanun-ı Osmanî’den, ikinci kısmı Hasan Padişah Kanunu’ndan faydalanılarak tanzim edilmiştir. Birinci kısımda Erzincan Sancağı’nda uygulanan sancak kanununun hükümleri, reayadan alınan vergi kalemler, onların miktarları ve tahsil edilme zamanları belirtilmiştir. İkinci kısım ise belediye ile ilgili olup halkın pazar alım satım kurallarına uyması için gereken hükümleri, bâc, tamga ve gümrük vergilerini içermektedir. Bu incelemede, ayrıca Osmanlı zamanında Erzincan sancağı’nda kullanılan “âsiyâb”, “âşar”, “bac”, “ağnam”, “resim”, “harir”, “asel”, “batman`, “maktu” gibi Arapça ve Farsça kelimelerin günümüz Türkçesindeki anlamlarına dikkat edilmiş ve bölgedeki ölçü ve tartı birimlerini tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: