Özet:

Çalışmamızda, Urfa’da bulunan Halilü’r-Rahman Camii Haziresi’ndeki 41 mezar taşı incelenip değerlendirilmiştir. Halilü’r-Rahman Camii Haziresi’ndeki mezar taşları, genellikle 19.ve 20.yüzyıla aittir. Bu haziredeki en erken tarihli mezar, H.1296- M.1878 tarihlidir. Halilü’r-Rahman Camii Haziresi’ndeki mezar ve mezar taşlarının çeşitleri-tipleri, üzerlerindeki süslemeleri, başlıkları, yazı tipleri, malzemesi, teknikleri ve tarihleri incelenmiştir. Haziredeki mezarlar mezar tipine göre incelendiğinde, dikdörtgen gövdeli mezar ve sandık mezar olmak üzere iki farklı tip bulunmaktadır. Ortada bir açıklığı bulunan kapak taşı ve alt kısmı kademeli yapılan dikdörtgen gövdeli mezar tipi, hazirede en çok görülen mezar tipidir. Haziredeki mezarlar, mezar taşı tipine göre incelendiğinde, yarım silindirik kesitli, yarım ongen prizma, damla şekline benzeyen, dikdörtgen gövdeli ve silindirik gövdeli olmak üzere beş farklı tip görülmektedir. Bir ongen prizmanın ortadan düşey olarak ikiye bölünmesiyle oluşan yarım ongen prizma şeklindeki mezar taşı tipi, hazirede en çok görülen mezar taşı tipidir. Haziredeki mezarlar, başlık tipine göre incelendiğinde, fes, sarık, kavuk ve silindirik başlık olmak üzere dört farklı başlık bulunmaktadır. Hazirede en çok görülen başlık tipi sarıktır. Haziredeki mezarlar süsleme tipine göre incelendiğinde, mimari ve geometrik olmak üzere iki tip süsleme görülmektedir. Haziredeki mezar ve mezar taşlarında, süslemenin fazla yapılmadığı görülmektedir. Haziredeki mezar taşları, Urfa’daki diğer tarihi mezartaşları ile karşılaştırılarak değerlendirmesi yapılmıştır. Değerlendirmeler sonucunda, Halilü’r-Rahman Camii Haziresi’ndeki mezartaşlarının, Urfa ve Osmanlı şehirlerindeki tarihi mezar taşları içerisindeki yeri ve önemi ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: