Abstract:

Devletleşme ve modernleşme olgularının farklı disiplinlerin bakış açıları bağlamında değişik betimlemeleri yapılmaktadır. 2500 yıllık Güvenlik ve Strateji çalışmaları literatürünün de bu konuda söyleyecek bazı şeyleri tabii ki vardır. “Bir toplumun ilkel kavga ve çatışmalardan uygar (doğru) savaşa geçişi devletleşmedir”. Yine “ilkellikten modernliğe geçişin ana göstergesi subayları olan ordunun ortaya çıkışıdır”[1]. Siyasi ve askeri kültürün birlikte evrimleştiği modern süreçte geleneksel dürtülerden (dini veya haklara ilişkin) arınmış, “kendi demokrasilerini kurmak” üzerine yapılan savaş “politik/siyasi savaş” olarak tanımlanmış ve modern devletleri türetmiştir. ABD Stratejik aklının önemli nöronlarından Rand Corp.’un[2] Nisan 2018 tarihinde yayınlamış olduğu “Modern Siyasi Savaş, Güncel Uygulamalar ve Olası Yanıtlar” [3]  incelemesinde, politik/siyasi savaş” kavramını “etkilemek, zorlamak, sindirmek, zayıflatmak amacıyla, belirli bir spektrumda politik, enformatik, askeri ve ekonomik tedbirlerin kullanılması “şeklinde ele alarak, kurucu savaşı silahlı siyasal yıkım projesine evirmiştir. Rand’ın siyasi savaş analizi, hibritleşen siyasi güç mücadelesinin ahlaki ve etik çizgilerini tamamen ortadan kaldırmaya yönelik akademik ve ideolojik meşruiyet zemini hazırlama gayreti içermektedir. “Sınırsız ve sürekli savaş” jeopolitik şekillendirmenin temel konsept ve aracı seviyesine yükseltilmektedir. Savaş olgusunun siyaseti kuşattığı bir dönemde Türkiye Cumhuriyeti’nin güvenlik yönetimi bu gelişmeleri karşılamaya ne ölçüde hazırlıklıdır? Güvenlik kadrolarında gerçekleşen “çifte” tasfiye süreci sonrasında kurumsal hafıza kaybı, devletin tüm stratejik kurumlarındaki gizlilik dereceli bilgilerin ve istihdam edilen personelin dışarıya aktarılmış olması bu tehdidi karşılamada ne tür bir zafiyet yaratmaktadır ve nasıl giderilecektir? Bu noktadan itibaren Ulusal Güvenlik Kültürü ve Stratejik Kültürün değişimi hangi dinamiklerle ne yönde şekillenmelidir? Bu makalede mevcut verilere ulaşma güçlüğü ve güvenlik alanının genişliği nedeniyle cari resmin çizilmesi mümkün olmamakla beraber stratejik resim “Ordu Örgütsel Kültürü, Savaş Kültürü, Askeri Akıl, Ulusal Güvenlik Kültürü ve Stratejik Kültür” kavramsallaştırmaları çerçevesinde ortaya konulmaya çalışılmıştır.  Makale eleştirel konstrüktivist metodoloji üzerinden hareket etmektedir. Bu Neorealist ve Neoliberal yaklaşımların yok sayılması anlamına gelmemektedir. Uluslararası sistemin maddi güç ve çıkar bağlamında nedensel etkileri kabul edilmektedir. Ancak kolektif bilgi üzerinden aktörlerin güvenlik kültürlerinde ve kurumları üzerindeki kurucu etkileri de mercek altına alınmaktadır. Analiz düzeyi uluslararası “sistem” analiz birimi ulus devlet olarak Eleştirel Güvenlik bağlamında konu incelenmektedir.  [1] Hary Holbert Turney- High, Primitive War: Its Practice and Concepts, (2. Baskı), Colombia, SC, 1971, s. 5

Keywords: