Özet:

Zaman konusu felsefe, din, bilim ve sanat bağlamında tarih boyunca tartışılmış; fakat bu tartışma kesin bir tanıma ulaşmak açısından sonuçlandırılamamıştır. Felsefe, din ve bilim konuyu kendi delilleri açısından incelemiş; sanat ise konuyu tartışılanların kapsamında çeşitlenen yorumlar doğrultusunda ele alıp uygulamıştır. Söz konusu çeşitlenme doğrultusunda zaman konusu, dinamik (görece) zaman ve mutlak zaman tanımlarıyla belirgin iki yorum çevresinde toparlanmıştır. Resim sanatı tarihine bakıldığında zaman konusunun Antik Çağ öncesinden Rönesans'a kadarki süreçte mutlak zaman anlayışıyla biçimlendiği, Rönesans'tan sonraki süreçte ise görece-dinamik zaman anlayışı doğrultusunda biçimlendiği görülmektedir. Bu bağlamda minyatür sanatında mutlak zaman anlayışıyla karşılaşılır. Minyatür sanatında, kaynakları açısından Antik Çağ ve öncesine dayanan biçimin, Rönesans öncesinde ve sonrasındaki süreçte temel özelliklerinde ciddi bir sapma olmadan devam ettiği görülür. Ancak Mutlak'a ilişkin algının dönemlere ve dinlere göre çeşitlenmesi biçimin ifade ettiği anlamı farklılaştırmıştır. Bu makalede felsefe, din ve sanatta zaman konusunu genelleyen bir bakış açısıyla ele alınarak, özelde minyatür sanatında zaman anlayışının incelenmesi amaçlanmıştır. Throughout history, the humanbeing discussed the space in the sense of both to perceive the truth and to state the connection between him and the truth itself. In this context; mythology, religion, phylosophy and positive science, etc. handle the subject from their point of view. As to the art,throughout history, handles the space from different points in terms of cultures, beliefs thoughts and periods in accordance with the perspective of the fields that are issue and the guidance of the artist's world perception himself. In this direction, the reflection manner of the space on the art has taken form as the manifestation of the artist's individual and social perception. When we look at the history of the painting art, it is seen that space concept shows itself in four stages with different characteristic shapes. The stages at issue are called as two-dimensional superficial space vision, three dimensional superficial space vision, multidimensional space vision and conceptual space vision. Between the views that are mentioned, two-dimensional superficial space vision matches up with the space perceptive in miniature craft. In this point, in the article, the acceptance of the two-dimensional superficial space vision, seen in miniatures, in Islamic World and the meaning of it from Muslim artist's point of view are discussed by investigating the concepts of space and emptiness in the Oriental and islamic thought.

Anahtar Kelimeler: