Abstract:

Bu çalışmanın amacı, Halid Ziya Uşaklıgil’in “Çöl Kızı” hikâyesiyle Refik Halid Karay’ın “Eskici” hikâyesini karşılaştırmak ve ikisi arasındaki metinlerarası ilişkiyi tespit etmektir. “Eskici” hikâyesi, “Çöl Kızı” hikâyesinin bir pastişidir fakat, onun bir taklidi olmakla kalmaz; teknik bakımdan ondan daha gelişmiş bir düzeye çıkar. Bunun yanında Refik Halid hikâyesini, Halid Ziya’nın kurduğundan farklı ve hatta ona zıt bir ideolojik zemin üzerinde kurar. Okurunu “ötekiyle” empati kurmaya sevk eden “Çöl Kızı” hikâyesinin tersine “Eskici” hikâyesi, “öteki” üzerinden millî kimliğini inşa etme fikri üzerinde temellenir. Böylece ikinci hikâye birinciyi “nakz” eder. İmparatorluktan ulus-devlete geçişin zihniyette yarattığı değişimi edebî eserler üzerinde göstermesi bakımından iki hikâye arasındaki metinlerarası ilişki dikkat çekicidir. The aim of this study is to compare two short stories, “Çöl Kızı” (Desert Girl) by Halid Ziya Uşaklıgil and “Eskici” (Junkman) by Refik Halid Karay and to determine the intertextual relationship of them. “Eskici” is a pastiche of “Çöl Kızı” but, it is not merely an imitation; technically it goes beyond “Çöl Kızı”. Besides, Refik Halid builds his story on an ideological ground different from and even opposite to that of Halid Ziya’s story. Unlike the story “Çöl Kızı”, which enables the reader to empathize with “the other”, the story “Eskici” is based on the idea of building a national identity over “the other”. Thus, the second story disaffirms the first. The intertextual relationship of the two stories is noteworthy in terms of indicating the change of mentality, which occurred due to the transition from empire to nation-state.

Keywords: