Özet:

Dil öğrenmek sadece o dilin kurallarını öğrenmek değil aynı zamanda bir kültürü öğrenmek demektir. Bu nedenle yabancı dil öğretiminde kültürel ögeler dil öğrenme sürecini etkilemektedir. Bir milletin kültürünü oluşturan sanatı, müziği, folkloru vb. tüm değerleri dilinde yaşamaktadır. Bundan dolayı dil bir milletin kültürünü yansıtır. Yabancılara Türkçe öğretilirken yaşantılardan kopuk bir dil öğretilmesi düşünülmemelidir. Çünkü kelimeler bir dilin, kültürün parçasıdır. Kelimeler yaşantı ile anlamlı hâle gelmektedir. Bireyin zihninde oluşan kavram ilişkileri tam da bu süreçte önem arz etmektedir. Kelime ilişkilendirme; insanların kavramlar arasında oluşturduğu ilişkileri ortaya çıkarmak için kullanılan bir yöntemdir. Öğrencilerin bilişsel yapısını ve bu yapıdaki kavramlar arasındaki bağları uzun dönemli, hafızadaki kavramlar arası ilişkilerin yeterli veya anlamlı olup olmadığının tespit edilmesi amacıyla kullanılan bir tekniktir. Bu araştırmanın amacı, kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla (KİT) yabancı öğrencilerin Türk kültürü konusundaki bilişsel yapılarını belirlemektir. Araştırmada veri toplama aracı olarak KİT kullanılmıştır. Kastamonu ilinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda okuyan 150 yabancı öğrenciye KİT uygulanmıştır. Öğrencilere Türk kültürü ile ilişkilendirecekleri Türk kültürü, yemek, şarkılar, elbiseler, atasözü ve deyimler anahtar kavramları verilmiştir. Öğrencilerden her anahtar kavram için 1 dakika içinde anahtar kavramın çağrıştırdığı kelimeleri yazmaları istenmiştir. Anahtar kelimelere verdikleri cevapların sayısına ve çeşidine göre Türk kültürü hakkındaki bilişsel yapılarını ortaya koyan zihin haritaları oluşturulmuştur. Ayrıca her bir anahtar kavrama yönelik olarak kurdukları cümleler, anlam ve özelliklere göre sınıflandırılarak analiz edilmiştir. Bulgulara göre yabancı öğrencilerin kavram ağlarında en sık hangi kavramları kullandıkları belirlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin gerek kavram ağlarında gerekse kurdukları ilgili cümlelerde bazı kavram yanılgılarına sahip oldukları belirlenmiştir. Sonuç olarak öğrencilerin zihin haritalarının çıkarılması onlara dil aracılığıyla kültürün benimsetilmesinde önemli olmaktadır. Zihin haritaları sayesinde kavramlar arası ilişkiler ve yanlış öğrenmeler belirlenebilmektedir. Ayrıca bu yöntemle hangi kavramın daha önemli olduğu belirlendiği için bu kavram hazırlanacak materyallerde öne plana çıkartılabilir. Anahtar sözcükler: Yabancılara Türkçe Öğretimi, Kelime İlişkilendirme Testi, Kültür, Bilişsel Yapılar, Zihin Haritaları Abstract: Learning a foreign language is not only about learning its grammar but also learning the culture. For this reason, in foreign language teaching, culture can be very effective on language learning process. A nation’s art, music, folklore and their culture live in their language. A language reflects a nation’s culture. When teaching Turkish to foreigners, teaching the language should not be free from the daily basis. Because vocabulary is a part of both the language and the culture. Words are only meaningful with experience. In this process, conceptual relations generated in one’s mind becomes very important. Word Association is a method used for revealing the relations, which people set between the concepts. It is used for determining the students’ cognitive structures and relations between the concepts in these structures, whether interconceptual relations in the long term memory are sufficient and meaningfulş or not. Aim of this study is to state foreign students’ cognitive structures on Turkish Culture with Word Association Test (WAT). WAT is used as data collection tool. WAT was implemented to 150 students from schools in Kastamonu. Students were given key concepts that can be related to Turkish culture such as food, songs, clothes and idioms and proverbs. The students were asked to write down the words related to key concepts in a minute. Mind maps, revealing students’ cognitive structers on Turkish Culture, were formed according to the number and types of answers students gave to the key concepts. Also, senten ces, students made, were categorized according to their meaning and features and analyzed. According to the findings, most frequently used concepts by the students were stated. It is also stated that students had some misconseptions on the sentences they made and their concept networks. In conclusion, mind mapping is very important for adopting students into the culture through the language. Thanks to the mind maps, interconceptual relations and mislearnings can be detected. Also, because it is found out which concept is more important, the concept can be given prominence. Keywords: Teaching Turkish to Foreigners, Word Association Test, Culture, Cognitive Structures, Mind Maps.

Anahtar Kelimeler: