Özet:

Bu makalede XV., XVI. ve XVII. yüzyıllarda Harşit Vadisi’nde yer alan yerleşim birimlerinde yaşayan müsellem, yamak, imam, müezzin, hatip, fakih, zaviye görevlisi, şeyh, derbentçi, köprücü, meremetçi, sucu ve mütekait sipahi gibi görevliler ve gruplar ele alındı. Bu grupların ve görevlilerin vadi dâhilindeki toplam nüfus içindeki oranları belirlendi. Bunların nerelerde ve hangi görevleri yaptıkları ortaya konuldu. Bu görevleri yerine getiren zümrelerin hangi vergilerden muaf oldukları belirlenmeye çalışıldı. Vadi dahilinde bulunan Cuma kılınan camiler ile zaviyeler tespite çalışıldı. Bölgedeki zaviyelerin Alevilikle bir ilişkilerinin olup olmadığı araştırıldı. Araştırmamızın ana kaynaklarını Tahrir ve Avârız Defterleri oluşturdu. Bölge ve yakın çevresi ile ilgili yapılan araştırmalar da değerlendirildi. Harşit Vadisi dâhilinde bütün vergilerden olduğu gibi avârız ve tekâlif-i örfiyyeden muaf grupların önemli bir yekün oluşturdukları belirlendi. Devletin, halkın dinî görevlerini yerine getirmesi ve dinî inançlarını öğrenebilmesi için cami ve zaviye görevlilerine büyük önem verdiği sonucuna varıldı. Gidip gelen yolcuların mağdur olmaması için yolların güvenliğini ve açık tutulmasını sağlaması, köprülerin yapım ve tamirine önem vermesi ve köprü bulunmayan büyük nehirlerden halkın karşı tarafa geçmesi için sucular görevlendirmesi devletin sosyal politikalara önem verdiğinin bir göstergesi olarak değerlendirildi. Anahtar sözcükler: Çepniler, Harşit, Kürtün, müsellem, imam, derbentçi. Abstract: In this article, it has been analyzed social classes and servants such as imam, musellem, apprentice, orator, servant of small dervish lodge, canonist, pass-guard, servant, sheik, guard of bridge, meremetçi (person who repairs and restore bridges), sucu (person whose job is to help people to transit to other side where is absence of bridges) and sipahi of pensioner living in the settlement places of Harşit Valley in the XV., XVI. and XVII. centuries. It has been obtained the percentage of such groups and servants in the total population of Harşit Valley. Also, it has been given what kind of duties such servants fulfilled and where they performed their own duties. It was tired to obtain of what kind of taxes such classess performing their own duties had been excluded to pay. Additionally, which of mosques and zawiyas performing for Friday prayer in close side of the Valley have been determined. It has been found if there is any relations between Alawism and Zawiyas locating on close this region or not. The main source of our study is Deed and Drifter Books. In addition to these, research and studies concerning such district and close areas has been examined for this article. It has been obtained that the high majority belonged to exclusive groups from drifter and non-Islamic taxes like as being all taxes in the Harşit Valley. According to the result of this paper, the State had attached great importance such mosque and zawiya servants because of its community to be able to learn their own religion and perform their religion tasks. This can be evaluated that securing roads for travellers in case of travelling in peace, giving attention to build and restore bridges and charging sucus to help such travellers as to transit to other side where is absence of bridges are indicators of being a social state and giving importance to social policies by Ottoman Empire. Keywords: Çepnis, Harşit, Kürtün, musellem, imam, pass-guard

Anahtar Kelimeler: