Abstract:

Atasözleri, bir toplumsal kültürün çeşitli olgu veya olaylara ilişkin zihniyetini üstü kapalı bir biçimde yansıtanöz ve etkili ifadelerdir. Bu yönüyleatasözleri, ürünü oldukları toplumsal kültürün (ortak bilincin) bakış açısınıgelecek kuşaklara taşımaları bakımından önemli bir işleve sahiptirler. Bu bakışaçısından hareketle üç aşamada gerçekleştirilen bu çalışmada, Türk atasözlerinin eğitimin çeşitli boyutlarına ilişkin yansıttıkları bakış açıları incelenmiştir. İlkaşamada, Türk Dil Kurumu Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü kullanılarak eğitimle ilgili olabileceği düşünülen atasözleri belirlenmiştir. İkinci aşamada, buatasözleri “analojik/metaforik analiz” ya da “anlamsal uyarlama” metodu ile 10tema altında tasniflenerek yorumlanmıştır. Bu temalar şunlardır: Eğitiminönemi, eğitimin amaçları, ailenin çocuk eğitimindeki rolü, eğitime başlamazamanı, öğrenmenin özellikleri, öğrenme ortamı, öğrenme yöntemleri, öğrencinin sorumlulukları, öğretmenin nitelikleri ve yöneticilik. Üçüncü aşamada, atasözleriyle ilgili yapılan sınıflandırmaların ve yorumların iç geçerliğini ve güvenirliğini (inandırıcılığını) sağlamak amacıyla uzman görüşüne başvurulmuştur.Çalışmanın sonuçlarına göre, Türk atasözleri eğitim olgusunun ve ilgili boyutlarının kavramsallaştırılmasında çağdaş/evrensel pedagoji (eğitimbilim) ilkeleriyle tutarlı bir perspektif sunmaktadır. Buradan hareketle, Türk sözlü kültürünün deyim, mâni, masal, türkü, ninni, bilmece ve hikâye gibi diğer ürünlerininde çözümlenerek bu ürünlerde öne çıkarılan eğitimsel bakış açılarının incelenmesi, Türk eğitim düşüncesinin daha iyi anlaşılmasında, oluşturulmasında vepaylaşılmasında faydalı olabilir

Keywords: