Özet:

Praetoryanizm, askeri veya sivil otoritelerin siyasi ve sosyal kararlarda açık veya gizli olarak aktif bir rol aldığı vesayete dayalı bir siyasi psikolojik sistemdir. Aynı zamanda praetoryanizm, devlet veya bireyin diğer bireyleri korumak amacıyla onlar adına kararlar alması veya eylemde bulunmasıdır. Praetoryanizm davranışı, sınırlandırma, yönlendirme ile çıkarcılık alt boyutlarından oluşmaktadır. Okullarda praetoryanist davranışlar oldukça sık görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, din kültürü ve ahlak bilgisi (DKAB) öğretmenlerinin okullarda gösterdikleri praetoryan davranış biçimlerinin düzeylerinin belirlenmesidir. Araştırmada betimsel tarama deseni olarak nedensel karşılaştırmalı desen kullanılmıştır. Çalışmanın verileri, DKAB öğretmenleri praetoryanist davranış ölçeği kullanılarak İzmir İlinin 30 ilçesinde görev yapan 393 öğretmenden elde edilmiştir. Veriler, betimsel istatistik yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre, öğretmenlerin praetoryanist davranışları sınırlayıcılık, yönlendiricilik ve çıkarcılık olarak belirlenen üç alt boyuta sahiptir. DKAB öğretmenlerinin praetoryanist davranışları her üç alt boyutta da anlamlı bir şekilde değişmektedir. DKAB öğretmenleriçok sınırlayıcı praetoryanist davranışlar sergilemekte; praetoryanist davranışları, cinsiyet, kıdem ve eğitim koluyla anlamlı bir şekilde değişmektedir. Kadın öğretmenler, erkek öğretmenlere göre daha fazla sınırlayıcı ve yönlendirici; erkek öğretmenlerse çıkarcı praetoryanist davranış göstermektedirler. Devlet okullarında çalışan öğretmenler, özel okullardaki öğretmenlere göre daha fazla sınırlayıcı ve yönlendirici praetoryanist davranışlar sergilemektedirler. Öğretmenlerin mesleki kıdemi arttıkça praetoryanist davranış göstermeleri de artmaktadır. Çalışma alanyazında öğretmenlerin praetoryanist davranışlarını belirleyen ilk çalışma olması açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler: