Özet:

“Kur’an’da h-k-m Maddesinin Etimolojik ve Semantik Tahlili” konulu bu makalemiz Kur’ân-ı Kerîm’de yer alan h-k-m kökünün, etimolojik tahlili ve semantik yöntemle anlam analizine ilişkin bir çalışmadır. Konunun daha iyi anlaşılmasına zemin hazırlayacağı düşüncesiyle öncelikle çalışma hakkında açıklayıcı bilgiler verilmiştir. Daha sonra, h-k-m kökünün etimolojik yapısı incelenmiş, söz konusu kök ve türevlerinin sarf baplarına göre tasnifi yapılarak her bir babın ifade ettiği temel manalar belirtilmiştir. Ayrıca, h-k-m köklü türevlerin -kronolojik olarak-cahiliye şiirlerinde, Kur’an’ın nüzul döneminde, İslâmî dönem şiirlerinde, ilk dönem sözlüklerde, son dönem Arapça sözlüklerde ve Arapça-Türkçe sözlüklerde anlam araştırması yapılmıştır. h-k-m köklü türevlerin bu kaynaklarda kullanıldığı anlamlar tespit edilerek anlam grupları oluşturulmuştur. Kur’an’daki h-k-m köklü türevlerin içinde bulunduğu bağlam ve sebeb-i nüzulü dikkate alınarak anlam tespiti yapılmış ve anlam grupları oluşturulmuştur. Belirlenen bu anlam gruplarında kullanılan h-k-m köklü türevler, araştırma alanımızda bulunan tefsir kaynaklarındaki yorumlar çerçevesinde incelenmiş ve konuya dair değerlendirilmelerde bulunulmuştur. Son olarak, elde edilen hususlar belirtilmiştir. Anahtar Kelimeler: Etimolojik, Semantik, h-k-m Kur’ân, Tefsir,                                                                                      Abstract This paper, titled “The Semantic and Etymological Analysis of the h-k-m article in Quran”, is a study on the etymological examination and semantic analysis of the etymon “h-k-m” in Quran. Considering that it may provide a ground for the matter to be understood better, firstly explanatory information about the topic, aim, importance and method of the study has been supplied. Then, the etymological structure of the etymon “h-k-m” has been examined, the mentioned etymon and its derivatives have been classified morphological declensions, and the basic meanings of each declension have been pointed out. Also, the meanings of the derivatives of the etymon “h-k-m” in jahiliyyah (period of ignorance) poetry, period of revelation of Quran, era of Islamic poetry, early dictionaries and new Arabic and Arabic-Turkish dictionaries have been researched chronologically. The meanings the etymon “h-k-m” has in these sources have been determined and different meaning groups have been formed. Taking the context and aim of revelation of the texts of Quran where the etymon “h-k-m” is found into consideration, the meanings have been determined and meaning groups have been formed. The derivatives of the etymon “h-k-m” in these meaning groups have been studied in accordance with the interpretations in the tafseer sources in the field of this study, and the issue has been evaluated. Finally, the points obtained throughout the study have been mentioned. Key Words: Etymology, Semantics, h-k-m, Quran, Tafseer.

Anahtar Kelimeler: