Abstract:

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim fen bilgisi öğretmenliği birinci sınıfta öğrenim gören öğrencilerin maddenin tanecikli yapısıyla ilgili anlamalarını belirlemek ve kavram yanılgılarının giderilmesinde deneylerin etkisine bakmaktır. Araştırmanın örneklemini İlköğretim Fen Bilgisi Öğretmenliği programında öğrenim gören 105 birinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma kontrol grupsuz ön test-son test deneysel desendedir. Araştırmada veri toplama aracı olarak maddenin tanecikli yapısıyla ilgili iki açık uçlu sorudan oluşan test (MTYT), ön test ve son test olarak kullanılmıştır. Ön testten sonra öğrencilere konuyla ilgili bir deney yaptırılmış ve ardından MTYT son test olarak tekrar uygulanmıştır. Öğrencilerin sorulara deney öncesinde verdikleri cevaplar ile deney sonrasında verdikleri cevaplar kategorilere ayrılmış, frekans ve yüzdeleri hesaplanarak karşılaştırılmış ve kavram yanılgılarının devam edip etmediğine bakılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre katı, sıvı ve gaz fazlarda taneciklerin hareketleri konusunda çoğu öğrencinin bilgi eksikliklerinin olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerde “katılar sert olduklarından moleküller arasındaki uzaklıkaz olur”, “katılar, dönme ve öteleme yapamadığı için hareket edemez”, “sıvı haldeki maddeler katı cisimlere göre daha hızlı hareket eder”, “gazlar uçucu hareket yapar” ve maddenin tanecikli değil de bütünsel olarak gösterilmesi gibi kavram yanılgıları tespit edilmiştir. Deney sonrasında öğrencilerin anlamalarında bir artış gözlenmiştir ancak bu artışın yeterli düzeyde olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca bazı öğrencilerin yanılgılarını deneyden sonra da sürdürdükleri ortaya çıkmıştır. Bu doğrultuda, kavram yanılgılarını giderebilecek ve oluşumunu engelleyebilecek farklı deney ve materyaller kullanılması önerilmektedir.

Keywords: