Özet:

Türk siyasi tarihi bir nevi darbe ve muhtıralar tarihi olarak bilinmektedir.  Osmanlı’da başlayan bu gelenek, özellikle Tanzimat sonrası askeri bürokrasi ve paşaların siyaset üzerindeki etkinliği ile devam etmiş, zira 1876 ve 1908’de, öncülüğünü askerlerin yapmış olduğu padişaha karşı meşrutiyet dayatmalarını, 1913’teki Babı-âli baskını izlemiştir. Türk siyasetinde darbeyle gelen askeri vesayet düzeni veya statükosunun kurulmasında, aslında birbiriyle çoğu kez içi içe geçmiş olan bazı etkenlerden söz edilebilir. Bu bağlamda Osmanlı’dan beri gelen bir darbe kültürünün yanında 27 Mayıs’ın bu konuda önemli işlev gördüğü söylenebilir. Diğer yandan Türkiye’nin 1950’li yıllarının başlangıcında üyesi olduğu NATO ittifakı ve ABD’nin bu tarihten itibaren Türkiye üzerinde, özellikle ordu üzerinde kurmaya başladığı etkinin, darbeler süreciyle kimi zaman açıkça kimi zamanda daha örtülü destek vererek sivil hükümetler sorun yaşadığı tüm hususları, darbecilerle çözdüğü gerçeği ortadadır. Bu bağlamda söz konusu bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’de siyaseti dar alana hapsederek demokrasimizin bodur kalmasında doğrudan etkili olan askeri darbelere dayalı vesayet statükosunun nasıl oluştuğu analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler: