Özet:

Bu eserin konusunun tespitinde Fazlurrahman’ın Türkiye ziyareti sırasında yazarın onunla yaptığı bir konuşma ve Hüseyin Atay’ın desteği etkili olmuştur. Böylece yazar İbn Teymiye’ye göre İbn Arabî isimli doktora tez çalışmasına başlamıştır. 1980’lerin başında bitirilen bu tez çalışması otuz beş yıl sonra “metne dokunulmaksızın” kitap olarak yayımlanmaktadır. (s. 8) Kitap, “İbn Teymiye’den Önce Tasavvufa Tevcih Edilen Tenkidler”, “İbn Teymiye’ye göre İbn Arabî”, İbn Teymiye’nin Tenkidlerine Konu Olan Meseleler” ve “İbn Teymiye’den Sonra Tasavvufa Tevcih Edilen Tenkidler” başlıklarıyla dört ana bölümden oluşmaktadır. Yazar, giriş kısmında Müslümanların fikrî ihtilaflarının sebeplerine değinmek suretiyle İbn Arabî ve İbn Teymiye’nin farklı İslam anlayışlarına sahip olmalarını doğal bir zemine dayandırmaktadır. Hz. Peygamber’den sonra fikrî anlamda tek otorite sayılabilecek bir kişi veya makamın kalmaması, fikrî özgürlüğün olması, Müslüman coğrafyanın ve nüfusun gelişmesi gibi etkenler Müslümanlar arasında fikrî ihtilafların, ekollerin ve mezheplerin tabiî sebebini oluşturmaktadır. Fikrî alandaki bu ihtilaflar tarikat-şeriat, tekke-medrese, molla-derviş, ehl-i zâhir-ehl-i bâtın kavramları üzerinden yürütülen çatışmalar ile de kendisini göstermektedir. Yazar, bu tartışmaları İbn Arabî ve genel anlamda tasavvuf ekseninde değerlendirdiğinde ise problemi, tasavvuftaki ifadelere değil bu ifadelerin “ehl-i zâhir tarafından tabi tutulduğu teville ilgili esaslar ve anlama tarzlarına” bağlamaktadır. (s. 21-23) ...

Anahtar Kelimeler: