Özet:

Ülkelerin zenginlikleri ya da fakirlikleri, beşeri sermaye durumlarına göre değerlendirilebilir ve değerlendirilmektedir. Gerek mikro gerekse makro seviyede ekonomik büyümeye katkıda bulunan temel beşeri sermaye bilgi ya da eğitim ve sağlıktır. Literatürde, eğitim ve sağlığın beşeri sermayenin belirleyicisi olarak ekonomik büyümeye katkı yaptığına dair görüş birliği vardır. Bu bildirinin amacı, Nijerya ve Türkiye'deki büyüme sürecini incelemek ve beşeri sermaye birikimindeki farklılıkların bu süreci götüren güç olup olmadığı sorusunu yöneltmektir. Bu karşılaştırmadaki temel nokta, 1970'lerin başında Nijerya'daki büyüme oranlarının Türkiye'ye göre daha yüksek olması idi. Fakat, tablolardan zamanla çıkan sonuç, Türkiye'nin giderek daha yüksek büyüme oranlarını ve bolluk seviyesini yakalaması olmuştur. Bu durumun oluşmasına beşeri sermaye birikimi farklılıkları ne ölçüde neden olmuştur? EKK ve Granger nedensellik teknikleri kullanılarak ve içsel büyüme modelleri çerçevesinde; sağlık beşeri sermayesinin Türkiye'de büyümenin önemli bir bileşeni olduğu saptanırken; Nijerya'da beşeri sermaye ve iktisadi büyüme arasında bir ilişkiye rastlanmamıştır. Dolayısıyla, Türkiye'deki daha yüksek beşeri sermaye birikimi, iki ülkede gözlemlenen iktisadi büyüme farklılıklarının önemli bir kaynağı olarak görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: