Özet:

Özbekistan sınırları içinde bulunan Tirmiz’de doğan Ebû Îsâ et-Tirmizî (ö. 279/892), 194/810 tarihinde Buhara’da doğan Muhammed b. İsmâîl el-Buhârî (ö. 256/870)’nin talebesidir. Tirmizî, hadisleri derleme, tasnif etme, ezberleme ve hadis tenkitçiliği konularında çağının önde gelen âlimlerden birisi olmuştur. Kuşkusuz onun böylesi bir donanıma sahip olmasındabüyük katkıyı sağlayan hocası, Hicri 3. Asra damgasını vuran ve o günden beri gündemden hiçbir zaman düşmeyen Buhârî’dir. Buhârî uzun seyahatleri sonunda birçok hadis derlemiştir. Bunun yanı sıra cerh ve ta‘dîl ile ilelü’l-hadis konularında otorite olduğundan dolayı farklı eserler de kaleme almıştır. Tirmizî, Buhârî’nin bu engin tecrübesinden yararlanmak adına muhtemelen hocasının kitabına almadığı veyahut bizzat kendisinin ya hocasının hocalarından ya da farklı hocalardan naklettiği hadislerin sıhhati hakkında ona sorular sormuştur. İşte bu bildiri, Tirmizî’nin hocasına yönelttiği bu soruları konu edinmiştir. Bu bağlamda, aşağıdaki sorulara cevaplar aranmıştır: Tirmizî, sorularını yanıtlayan hocasının görüşlerine itiraz etmiş midir? Yoksa hocasının kanaatlerini kabul mü etmiştir? Hakkında sıhhat açısından bilgi sahibi olmak istediği rivayetler kaç tanedir ve bunların konuları nelerdir? Acaba sırf kendi kanaatlerini teyit etmek için mi sorular sormuştur? Buhârî, öğrencisinin sıhhat derecesini bilmek istediği rivayetlere eğer “sahih” demişse, bunları kitaplarına almış mıdır? Tirmizî, hocasının raviler hakkındaki görüşlerini ne ölçüde benimsemiştir?

Anahtar Kelimeler: