Abstract:

Yolsuzluk kamu sektörüne özgü bir kavram değildir. Özel sektörde de “yoldan çıkmış” ve bunu kazanç kapısı hâline getirmiş kimseler veya kurumlar vardır. Üstelik bunların bazılarına kanunlar sebep olmakta ve hatta bazılarına göre kanunlar bunu teşvik etmektedir. Özel sektördeki yolsuzluklar genellikle dolandırıcılık şeklinde karşımıza çıkar. Dolandırıcılığın bir tipi de ahlaki ve hukuki sorumluluktan, kanunlardaki fırsatları kullanarak ve bilinçli biçimde kaçmaktır. Piyasada, sorumluluktan kaçmak suretiyle yapılan dolandırıcılığın bir türü de limited ve anonim şirketler aracılığıyla ve bu şirket tipleri kötüye kullanılarak yürütülmektedir. Bu iki şirket türünün ortak tipik özelliği, şirketin borçlarından, ayrıca kefi l olmuş değillerse, ortakların sorumlu olmamasıdır. Şirketin borcu ödeme kabiliyeti yoksa şirket tasfi ye edilecek, sınırlı sorumluluk prensibi sebebiyle alacaklılar da “elleri böğürlerinde” kalakalacaklardır. Makalede bu hususa dair uygulamada rastlanan yolsuzluklar ve nedenleri özetlenmiştir. Çözüm olarak (i) gerekli görülen her durumda “perdenin kaldırılması ilkesi” denilen prensip yardımıyla, tüzel kişilik engeli kaldırılarak arkasındaki ortakların sorumluluğuna gidilmesinin sağlanması; (ii) sermaye şirketinin borç ödemekten aciz hâle gelmesi sürecinde alacaklıların haklarını korumaya yönelik olarak alınması gereken kanuni tedbirleri almayan ortaklar ve yöneticiler hakkında uygulanmayı bekleyen hukuki ve cezai müeyyidelerden piyasanın bilgilendirilmesi ve bunların uygulanmasının teşvik edilmesi; (iii) sermayenin şirket tüzel kişisi hâline gelmesi ile oluştuğu varsayılan ve adına sermaye şirketi denilen bu modern ve suni türün işe ve amaca uygunluğunun felsefi ve ahlaki olarak sorgulanması ve şirket tipi tercihlerinde “farkındalık” oluşturulması önerilmiştir.

Keywords: