Abstract:

Amartya Sen, iktisat disiplini üzerine yeni öneriler getirerek, disiplini zenginleştirmeye çalışmaktadır. Yeni önerilerinden birisi de Adam Smith’e dayanarak geliştirdiği etikle uyumlu bir iktisadi yaklaşımdır. Sen’e göre iktisadın mühendislik ve etik gibi iki ayrı kökeni vardır. Sen için etik ve mühendislik gibi iki türün hiçbir örneği herhangi bir anlamda saf değildir. İktisatta asıl sorun, bu iki farklı yaklaşım arasında denge meselesidir. Sen’e göre Aristoteles’ten Adam Smith’e kadar etik yaklaşımın birçok sözcüsü, etik akıl yürütmenin tanımladığı genel çerçeve içinde aynı zamanda mühendislik konularına da büyük ilgi duymuştur. Bundan dolayı bu iki köken arasında denge kurulmalıdır. Dengenin kurulması disiplin içindeki rasyonalite, faydacılık, Pareto Optimalitesi vs. kavramları da gözden geçirmeyi gerektirmektedir. Adı geçen kavramların eleştirisi veya değerlendirilişi, ortodoks/egemen iktisat yaklaşımını sarsmak amacıyla değil, disiplinin kendi içindeki tutarsız noktalarını ayıklamaya ve disiplini daha işlevsel kılmanın yollarını aramaya yönelik bir çabadır. Sen, bu yaklaşımı ortodoks/egemen iktisat enstrümanlarını kullanarak yapmaktadır. Çalışma, Sen’in eserlerinin yanı sıra etik ve iktisat ilişkisine değinilen yan eserlerle güçlendirilmeye de çalışılarak Sen’in etik temelli argümantasyonlarının amacını da görmeye gayret etmiştir. Böylece Sen’in etik temelli önerisinin amacı, disiplini ortodoksi bağlamında geliştirmek ve disiplinin yayılımını mümkün olduğunca diğer sosyal bilimlere taşımaktır. Buna karşın heteredoksi bağlamında geliştirilen bir öneri veya tartışmadan da oldukça uzaktır.

Keywords: