Özet:

Bu çalışmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi davranışları ile tükenmişlik düzeylerini çeşitli değişkenlere göre incelemek ve öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin sınıf yönetimi davranışlarını ne düzeyde yordadığını belirlemektir. Betimsel tarama modelindeki araştırmanın çalışma grubunu, Türkiye’nin farklı illerinde görev yapan 223 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Şahin ve Altunay (2011) tarafından geliştirilen “Sınıf Yönetimi Ölçeği” ve Maslach ve Jackson (1981) tarafından geliştirilen ve Ergin (1992) tarafından Türkçe’ye uyarlanan  “Maslach Tükenmişlik Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen veriler betimleyici istatistikler (ortalama ve standart sapma), ANOVA ve basit doğrusal regresyon analizi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda, sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi davranışları toplam puanı ve sınıf yönetimi ölçeğinin alt boyutları olan derse başlama ve ilgi çekme davranışları, etkileşimsel davranışlar, ilgiyi sürdürme ve sorun çözme davranışları, beklenti ve kurallara uyma davranışları ve demokratik davranışlar çok yüksek,  uyarma davranışları yüksek, cezalandırma davranışları ise düşük düzeydedir. Kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlere göre sınıf yönetimi davranışlarından derse başlama ve ilgi çekme davranışlarını, ilgiyi sürdürme ve sorun çözme davranışlarını daha çok işe koştukları belirlenmiştir. Mesleki deneyime göre ise 11 yıl ve üzeri mesleki tecrübeye sahip olan öğretmenlerin sınıf yönetimi davranışlarının 1-5 yıl arası tecrübeye sahip olan öğretmenlere göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin düşük düzeyde olduğu ve erkek öğretmenlerin kadın öğretmenlere göre tükenmişlik düzeylerinin daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Mesleki deneyime göre ise öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri anlamlı şekilde değişmemektedir. Regresyon analizi sonucunda sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi davranışları ile tükenmişlik düzeyleri arasında negatif bir ilişkinin olduğu ve öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin sınıf yönetimi davranışlarının %16’sını açıkladığı ortaya çıkmıştır. Tükenmişliğin sınıf yönetimi davranışları üzerinde önemli bir etkisinin olduğu düşünüldüğünde, öğretmenleri alışılageldik bir mesleki yaşantının dışına çıkarabilmek için okullarda çeşitli sosyal, kültürel ve mesleki gelişime dönük etkinliklerin düzenlenmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler: