Özet:

Abstract Emblematic hand gestures are culturally specific to a social community/group/class or a given social context. Having a direct verbal translation, they are similar, in one sense, to idiomatic expressions in language. In that perspective, they might sometimes replace speech. Furthermore, being partly conventional as they vary from one culture to another, and partly motivated as a close analogic relationship is established between the signifier and the signified, they might also bear an iconic or a metaphoric gestural dimension. The aim of this study consists in showing how Turkish hand emblems morphologically convey meaning and how they pragmatically ensure communication i.e. which semantic traits are transmitted by the gestural form in relation to the implied equivalent verbal message to be communicated and thus, to the communicative function they assume. Departing from this aim, a TV commercial featuring some Turkish emblems specific to a gastronomic setting was selected and analysed in a software called ELAN. The findings show that emblems having an iconic dimension either depict concrete physical entities by conveying semantic traits such as form, size and quantity, or they illustrate actions through motion as semantic trait. Moreover, they mostly assume a referential function, although they are rarely charged with a conative function. However, emblems bearing a metaphoric dimension refer to the depiction abstract concepts by mostly transmitting quantity and attention as semantic traits, and they may assume a conative, a referential or an expressive function on the pragmatic level depending on the case. Keywords: Turkish Emblematic Hand Gestures, Gestural Semantic Trait, Gestural Function TÜRK EKİNİNDE EL BELİRTKELERİNİN ANLAM OLGUSUNU NASIL AKTARDIKLARINA İLİŞKİN BİR ÇALIŞMA Öz El belirtkeleri (amblematik jestler) bir topluma, toplumsal gruba, sınıfa ya da herhangi bir toplumsal bağlama has ekinsel devinimlerdir. Sözlü dilde dolaysız karşılığı bulunan belirtkeler, bir bakıma, dile has deyimler gibidirler. Bu açıdan bakıldığında, sözün yerini tutabilirler Ayrıca, bir ekinden diğerine değişiklik göstermelerinden ötürü kısmen uzlaşımsal ve gösteren ile gösterge arasında oluşan benzeşimsel ilişkiye bağlı olarak da kısmen nedenli olan belirtkeler, resimsel ya da eğretilemesel boyutlar ortaya koyabilirler. Bu çalışmanın amacı, Türk ekinine has el belirtkelerinin anlam olgusunu biçimsel temelde nasıl aktardıklarının diğer bir deyişle, fiziksel boyutta devinimsel biçimin, kastedilen eşdeğer sözel iletiyle bağlantılı olarak hangi anlamsal özellikleri aktardığının ve böylece, hangi bildirişimsel işlevleri yüklendiğinin incelenmesidir. Bu amaçtan yola çıkarak Türk yemek ekinine has bazı belirtkeleri içeren bir televizyon reklamı seçilmiş ve ELAN adlı bilgisayar programında çözümlenmiştir. Bulgular, resimsel boyuta sahip belirtkelerin biçim, büyüklük ve nicelik gibi anlamsal özellikleri aktararak somut fiziksel nesneleri ya da yer değiştirme anlamsal özelliğini aktararak edimleri betimlediğini göstermektedir. Ayrıca, bahsi geçen devinimlerin, ender olarak çağrısal ancak daha çok, göndergesel bir işlev kazandığı görülmektedir. Öte yandan, eğretilemesel boyuta sahip belirtkelerin, daha çok, nicelik ve dikkat çekme anlamsal özelliklerini aktararak soyut kavramlara göndermede bulundukları ve duruma bağlı olarak da, edimsel boyutta çağrısal, göndergesel ya da anlatımsal işleve sahip oldukları görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Türk Ekinine Has El Belirtkeleri, Devinimsel Anlam Özelliği, Devinimsel İşlev  

Anahtar Kelimeler: