Abstract:

Edgar Allan Poe’nun 1841 yılında yazdığı “Morg Sokağı Cinayetleri” adlı yapıtı dünya yazınında ilk polisiye roman olarak kabul edilir. Daha sonra, Arthur Conan Doyle’un Sherlock Holmes tiplemesi ilk özel dedektif olarak değerlendirilir. Polisiye roman, dünyadaçok okunan tür olmasına karşın, çoğu yazın adamı tarafından yazınsal tür olarak kabul edilmez. Türk yazınında ilk çeviri polisiye roman, Ahmet Münif’in, 1881’de, Ponson du Terrail’in Les Tragédies (ou drames) de Paris adlı yapıtını Paris Faciaları adıyla yaptığı çeviridir. Üç yıl sonra Ahmet Mithat Efendi ilk yerli polisiye romanı Esrâr-ı Cinâyât’ı yazar. Tür, Osmanlı devletinin yıkılma aşamasında olmasından dolayı gelişim gösteremez, varlığını sürdürmekle yetinir. Batı yazınının etkisiyle ülkemize giren polisiye roman, Türk yazın geleneğinde yeni bir türdür. 130 yıllık kısa geçmişine karşın, son yıllarda, önemli başarılar göstererek Türk yazınında yeni, ancak çok önemli bir yer edinmiştir. 1980’li yıllara kadar konu sıkıntısı çeken Türk polisiye romanı, toplumun yaşam tarzının değişmesi, suç çeşitliliği ve oranının artmasıyla, derin devletten teröre, uyuşturucu kaçakçılığından karanlık cinayetlere kadar farklı konulara değinmeye başlamıştır. Özel televizyon kanallarının ortaya çıkışı ile miras, aile içi infaz, mafya, alacak-verecek sorunu gibi farklı konulara da değinilmeye başlamıştır. Son dönemde bazı polisiye roman yazarlarının yapıtları yabancı dillere çevrilmiştir. Yeni nesil polisiye roman yazarları sayesinde Türk polisiye romanı dünyaya açılma olanağı bulmaktadır.

Keywords: