Abstract:

Bu çalışmanın amacı, Binbir Gece Masalları’nın çerçevesini oluşturan Hükümdar Şehriyar ile Kardeşi Hükümdar Şahzaman’ın Öyküsü’nü Joseph Campbell’ın monomit izleğinde önemli bir yeri olan balinanın karnına göre çözümlemektir. Monomit, geçiş ritüellerinin genişletilmiş halidir ve yola çıkış, erginleme, dönüş olmak üzere üç temel bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler, kişinin herhangi bir problemle karşılaştıktan sonra kendi bilinçdışıyla yüzleşerek eski bağlarından kopuşunu öykülemektedir. Kişi böyle bir ruhsal süreçten geçmeyi başardıktan sonra eski alışkanlıklarından, bağlarından koparak adeta yeniden doğacaktır. Psikanalitik olarak ise bu bölümler bilinçdışıyla bilincin ayrılması, bilinçdışıyla yüzleşme ve ikisinin bir araya gelerek dengeli bir bütünlük oluşturmasıdır. Balinanın karnı ise bilinçdışıyla yüzleşme kısmıyla ilintilidir. Campbell, geçiş ritüellerinin genişletilmiş hali olarak ele aldığı bu sistemde özellikle Sigmund Freud, Gustav Jung başta olmak üzere Melanie Klein ve Géza Róheim da içinde olmak üzere dört kuramcının görüşlerinden yararlanmıştır. Bu makalede ise Binbir Gece Masalları’nda Şehriyar’ın yaklaşık bin bir gece boyunca masal dinlemesi Campbell’ın balinanın karnı başlığı, Jung psikolojisinde etkin imgelem, Freud psikolojisindeki gündüz düşleri, Donald Woods Winnicott’un geçici nesne kavramlarıyla ilişkilendirilerek ele alınacaktır. Ayrıca bu çalışmada, kahramanın etkin bir eylemde bulunmaksızın, masal dinleyerek, masal kahramanlarının anlatıları üzerinden olgunlaşması monomitin metaforlarla yapılan okunmasının nasıl daha da derinleştirilebileceği balinanın karnı alt başlığı örneğinden hareketle gösterilmektedir.

Keywords: