Özet:

   Kümelenmenin AB başta olmak üzere ABD, Kore gibi birçok bölge ve ülkede rekabetçilik, bölgesel kalkınma ve yerel üstünlükleri belirlemek/sağlamak amacı ile yürütüldüğü bilinmektedir. Çalışmaların Türkiye’deki karşılığında ise akademik çalışmalar uygulamadan daha önce literatürde yerini almış, sonrasında politika yapıcıların ulusal kalkınma, yerel üstünlükler, bölgesel kalkınma gibi gerekçelere dayalı olarak süreçte rol aldıkları görülmüş, uygulama çeşitli kurumlar-projeler aracılığı ile yaygınlaştırılmıştır. Yapılan bu çalışmada yüksek lisans ve doktora tezleri kümelenme anahtar kelimesi ile seçilmiş, bu kelime dışındaki öncü çalışmalar incelenmiş ve çalışmanın amacına uygun olarak uygulama ya da derleme lisansüstü tezlerin değerlendirmelerinden/sonuçlarından/önerilerinden yola çıkılarak kümelenme için ortaya ne koydukları tanımlanmaya çalışılmıştır. Kümelenmenin ne olduğu kadar ne olmadığından yola çıkılarak yapılması gereken uygulamalar, anlatılar ve toplantılar üzerinden;  kümelenmenin sadece teknik ve mekanik bir ilişkiden oluşmadığı görülmektedir. Yumuşak faktörlerin daha belirleyici olduğu ve sayısı artan çalışmalarda kümelenme ile ilişkili çok sayıda faktörle ilişki kurulmasının sonuca değer katacağı ancak farklı bölge/sektörlerle bunun zenginleştirilmesinin önemli olduğu görülmektedir. Ayrıca zorlama çalışmalardan kaçınarak kümelenmenin gerekli değere sahip olması gerektiği ortak bir çıktı olarak kabul edilebilir. Yapılan analiz ve tanımlamalar bağlamında akademik tez çalışmalarının beklenti ve sonuç odaklı değerlendirmesi yapılarak Türkiye’deki kümelenme çalışmalarının niteliği tartışmaya açılmıştır.

Anahtar Kelimeler: