Abstract:

İkinci Dünya Savaşı yıllarında İran'da Güney Azerbaycan’da Seyyid Cafer Pişevari başkanlığında “Azerbaycan Millî Hükümeti” kurulmuştur. Bu hükümetin kuruluşunu hazırlayanönemli gelişme İran üzerindeki Alman-İngiliz mücadelesidir. Zira İngilizler Alman taraftarı olan Rıza Şah Pehlevi'yi görevden almak amacıyla Ağustos 1941'de İran'a girmişler ve oğul Muhammed Rıza'yı tahta oturtmuşlardır. Bunu fırsat bilen Ruslar da kuzeyden İran topraklarına dahil olarak 11 Eylül 1941 tarihinde Tebriz’i işgal etmişlerdir. Bu arada Cafer Pişevari liderliğindeki Azerbaycan Demokrat Partisi devreye girmiştir. Rusya'nın korumasında yapılan seçimler neticesinde 12 Aralık 1945 tarihinde Azerbaycan Milli Hükümeti kurulmuştur. Fakat yaklaşık bir yıl sonra İran ordusundan evvel vatanseverler denilen milis birlikler 12 Aralık tarihinde Tebriz'e girmiş ve katliam yapmışlardır. Bu bildirinin amacı Azerbaycan Milli Hükümeti'nin ortaya çıkış süreci ve faaliyetlerini Türk basını çerçevesinde ele almaktır. Bu siyasi oluşuma Türk kamu oyununun yaklaşımını somut verilerle net bir şekilde tespit etmektir. İlaveten konu ile ilgili diğer kaynaklardan da yararlanılacaktır.

Keywords: