Abstract:

 Michel Foucault (1926-1984) “Başka Mekanlara Dair” (1967) adlı konferans/makalesinde Batı’daki mekan kavramının evrimini anlatır ve ütopya ile distopyadan farklı olarak, varlığının tam anlamıyla anlaşılmadığı ve tanımlanmadığı ya da yanılsamalı olarak anlaşıldığı yerleri heterotopya olarak nitelendirir.  Foucault’ya göre toplumsal düzenin/anlayışın bir arada olmasına izin vermediği öğelerin bir arada olduğu yerler olan heterotopyalar, aslında aldatıcı bir düzen ve mantık hissi verirler. Örneğin sınırlar, ideal anlamda oluşturulmuş yerleşim, hak ve düzen alanlarının başlangıcını ve sonunu tanımlarlar; ancak gerçek anlamda geçirgendirler ve söz konusu düzenin sürekli ihlal edildiği yerlerdir. Göreceli bir düzen imajı sunmalarının yanı sıra, politik, kültürel ve etik düzenin sorgulanıp yargılanmasına olanak tanıyan güçlerinden dolayı sınırlar heterotopik yerlerdir. Cormac McCarthy‘nin (1933-) İhtiyarlara Yer Yok (2005) adlı romanı, Amerika Birleşik Devletleri-Meksika sınırında geçer. Romanda, postmodern dönemde sınırların artık devletler arasındaki hukuku belirleyici temel ya da ütopik niteliklerini kaybettikleri ve distopya olmadan Foucault’nun deyimiyle heterotopya, yani bunların dışındaki ‘başka’ mekanlara dönüştükleri ortaya çıkar.

Keywords: