Abstract:

Büyük bir muhaddis ve fakîh olan İmam Ahmed b. Hanbel, aynı zamanda birçok büyük muhaddisin de hocasıdır. Kütüb-i sitte müellifleri olan Buhârî, Müslim, Ebû Dâvûd, Tirmizî, Nesâî ve İbn Mâce doğrudan veya hocaları vasıtasıyla ondan rivâyette bulunmuştur. Bu altı muhaddisten sadece Buhârî, Müslim ve Ebû Dâvûd Ahmed b. Hanbel’den doğrudan hadis rivâyet etmiştir. Buhârî 2, Müslim 20, Ebû Dâvûd ise 228 hadisi doğrudan doğruya ondan nakletmiştir. Bu makâlede, Buhârî ve Müslim’in Ahmed b. Hanbel’den yaptığı rivâyetler ele alınmış; Buhârî ve Müslim’in el-Câmiʿ ’lerinde Ahmed b. Hanbel’den yaptıkları rivâyetlerle Ahmed b. Hanbel’in el-Müsned’indeki rivâyetler mukâyese edilmiştir. Bu çalışma sonucunda Buhârî’nin Ahmed b. Hanbel’den yaptığı iki rivâyetin el-Müsned’de yer almadığı görülmüştür. Müslim’in ondan yaptığı rivâyetlerden 19 tanesinin ise yaklaşık aynı sened ve metinlerle el-Müsned’de bulunduğu tespit edilmiştir. Müslim’in Ahmed b. Hanbel’den rivâyet ettiği bir rivâyeti desteklemek için yine ondan naklettiği bir sened ise el-Müsned’de bulunamamıştır. Bu senedin Ahmed b. Hanbel’in başka eserlerinde olması veya Ahmed b. Hanbel’in onu kitaplarına dâhil etmeyi gerekli görmemiş olması ihtimâl dâhilindedir.  

Keywords: